Η πιο όμορφη γυναίκα στον τότε κόσμο θεωρούνταν η Ελένη, μια από τις κόρες του Τυνδάρεω, βασιλιά της Σπάρτης. Η μητέρα της Λήδα, είχε ξελογιαστεί από τον Δία, μεταμορφωμένο σε κύκνο, για αυτό και ορισμένες πηγές αναφέρουν τον Δία ως πατέρα της. Η Ελένη, λόγω της εξαιρετικής ομορφιάς της είχε πλήθος μνηστήρων, αλλά ήταν απρόθυμη να επιλέξει κάποιον από φόβο μην προκαλέσει την οργή των υπόλοιπων.

Τελικά, ένας μνηστήρας της, ο Οδυσσέας της Ιθάκης, πρότεινε ένα τρόπο να επιλυθεί το θέμα. Πρότεινε όλοι οι μνηστήρες να υπερασπιστούν τον γάμο της Ελένης με κάθε κόστος, ανεξαρτήτως ποιον θα επιλέξει η ίδια. Οι μνηστήρες της τελικά ορκίστηκαν να τηρήσουν αυτό τον όρο ως προϋπόθεση για την πιθανότητα να επιλεχθούν σύζυγοι της Ελένης.

Ο Τυνδάρεως τελικά επέλεξε τον Μενέλαο, η επιλογή του έγινε για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, καθώς κατείχε πλούτη και δύναμη. Μάλιστα την υποψηφιότητά του δεν την υπέβαλε ο ίδιος, αλλά ο αδερφός του Αγαμέμνονας για λογαριασμό του. Ο Μενέλαος διαδέχτηκε με τον γάμο του με την Ελένη τον Τυνδάρεω στο θρόνο της Σπάρτης. Εν συνεχεία ισχυροποιήθηκε και η θέση του Αγαμέμνονα, ο οποίος παντρεύτηκε την αδελφή της Ελένης, Κλυταιμνήστρα και ανακατέλαβε τον θρόνο των Μυκηνών.

Και ήρθε η ώρα να εκπληρωθεί η υπόσχεση της Αφροδίτης. Ενώ ο Μενέλαος, βρίσκονταν κατά μία εκδοχή στην Κρήτη για να κηδέψει τον αδερφό το Κρατεό, ο Πάρις, φιλοξενούμενος του Μενέλαου ή κατ' άλλους αρχηγός στόλου κατά της Ελλάδος, απήγαγε με την βοήθεια της Αφροδίτης την Ελένη με την θέλησή της (κατά άλλη εκδοχή με τη βία αρχικά) και έπλευσε προς την Τροία έχοντας αρπάξει και τους θησαυρούς του Μενέλαου. Η Ήρα προσπάθησε να τους εμποδίσει προκαλώντας τρικυμίες, οι οποίες οδήγησαν τους δύο ερωτευμένους στην Αίγυπτο. Ο μύθος της ωραίας Ελένης αποδίδεται πιθανότατα στον ποιητή Στησίχορο, τον 6ο αιώνα π.Χ.. Το πλοίο τελικά έφτασε στην Τροία, αφού πέρασε από τη Σιδώνα της Φοινίκης.

Η απαγωγή της Ελένης από τον Πάρη δεν ήταν το μόνο παρόμοιο γεγονός στον κόσμο της Ελληνικής Μυθολογίας. Παλαιότερα, η Ιώ απήχθη από τις Μυκήνες, η Ευρώπη από την Φοινίκη, ο Ιάσονας απήγαγε την Μήδεια από την Κολχίδα, η Τρωάδα Ισιώνη είχε απαχθεί από τον Ηρακλή, ο οποίος την είχε προσφέρει στον Τελαμώνα της Σαλαμίνας. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Πάρις δεν ανέμενε κάποια εκδίκηση από τον Μενέλαο, καθώς ούτε και οι παλαιότερες απαγωγές είχαν προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις. Κατά την μυθολογία η Τροία είχε πολιορκηθεί και κατακτηθεί και παλαιότερα, από τον Ηρακλή, ο οποίος αμέσως μετά έβαλε στον θρόνο της τον νεαρό τότε Πρίαμο.