Της Βασιλικής Κουτσοκώστα

Το σταφύλι είναι ο καρπός του αμπελιού. Το αμπέλι αλλιώς ονομάζεται και κλήμα (Vitis Vinifera), είναι αναρριχητικό φυτό και προιόντα του ο μούστος, το κρασί, το ξύδι και οι σταφίδες, ενώ μπορεί να γίνει και γλυκό του κουταλιού.

Tο σταφύλι, ξεχωριστό στοιχείο στην εκκλησιαστική μας παράδοση, όπως φαίνεται, έχει αρκετά παλιά ιστορία. Oι αρχαιότερες αναφορές βρίσκονται στα Oμηρικά 'Eπη. O Όμηρος εκθειάζει τις αρετές του, αλλά συγχρόνως στηλιτεύει και την κατάχρησή του. Στα συμπόσια των ηρώων δεσπόζει η κατανάλωση σταφυλιού τόσο στην Oδύσσεια όσο και στην Iλιάδα. Σε ιερογλυφικές επιγραφές γίνονται αναφορές στην άμπελο, ενώ διάφορες ζωγραφιές σε τοίχους αναπαριστούν ανθρώπους να καλλιεργούν αμπέλια και να μαζεύουν σταφύλια. Οι εικόνες και οι γραφές αυτές χρονολογούνται στο 2500 π.Χ.

Χαρακτηριστικές ποικιλίες

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σταφυλιών, οι οποίες ταξινομούνται σε 3 μεγάλες ομάδες: τις λευκές, τις ερυθρές και τις ροδόχρωμες. Για τα επιτραπέζια σταφύλια θα πρέπει οι ρώγες να έχουν μέτριο μέγεθος και ζωηρό χρώμα, το τσαμπί να έχει κωνικό σχήμα και το κλαδί τους να είναι φρέσκο. Διατηρούνται στο ψυγείο και σε χαμηλές θερμοκρασίες. Η κύρια ποικιλία της ελληνικής σταφίδας είναι η Σουλτανίνα και η Κορινθιακή Σταφίδα.

Τα κρασιά μπορούν να ταξινομηθούν σε ξηρά, γλυκά ή ημίγλυκα. Η γλυκύτητα των κρασιών μπορεί να μετρηθεί κατά τη διαδικασία της συγκομιδής, αν και στην πράξη καθορίζεται από το ποσό της ζάχαρης που παραμένει στο κρασί μετά τη ζύμωση. Έτσι, το ξηρό κρασί δεν περιέχει υπόλοιπο ζάχαρης. Τα κρασιά ταξινομούνται ακόμα με το έτος της συγκομιδής σταφυλιών (τρύγος).

Συνήθως παράγονται από σταφύλια της συγκομιδής ενός έτους και χρονολογούνται με βάση το έτος αυτό. Υπάρχουν και ειδικές κατηγορίες κρασιών, όπως είναι ο αφρώδης οίνος, ο οποίος περιέχει και το διοξείδιο του άνθρακα (ανθρακικό) που παράγεται κατά τη διάρκεια της ζύμωσης. Κλασικό παράδειγμα είναι η γαλλική σαμπάνια.

Διατροφική αξία του σταφυλιού

Το σταφύλι αποκαλείται 'ευτυχές δημιούργημα της φύσης'. Τα 100 γραμμάρια σταφυλιών αποδίδουν 80kcal. Είναι τροφή πλούσια σε κάλιο και βιταμίνες Α, Β και C, ενώ η φλούδα τους περιέχει το πολύτιμο φυτικό συστατικό ρεσβερατρόλη.

Επίσης, περιέχουν:

• Φλαβονοειδή, γνωστά και ως βιταμίνη Ρ, τα οποία εκτός από καρδειοπροστατευτική δράση, χρησιμοποιούνται στη θεραπεία διαφόρων λοιμώξεων.
• Κουερσιτίνη: προστατεύει τον οργανισμό από καρδιαγγειακές παθήσεις και από καρκίνο.

Ευεργετικές δράσεις – ιδιότητες του σταφυλιού

Tο σταφύλι ενισχύει επίσης τα επίπεδα οιστρογόνων, μάχεται τα μικρόβια, αυξάνει την απορρόφηση ψευδαργύρου, με αποτέλεσμα τη γρηγορότερη επούλωση των πληγών, την καλύτερη γεύση και όσφρηση, πέψη, σεξουαλική ικανότητα, πρόληψη της αρτηριακής υπέρτασης, αναστολή υπερτροφίας του προστάτη. Eπίσης πιο συγκεκριμμένα έχει:

• Αντιφλεγμονώδης δράση: αναστέλλουν την απελευθέρωση της ισταμίνης και της προσταγλανδίνης, οι οποίες είναι υπέυθυνες για τη φλεγμονή.
• Αντιαλλεργική δράση: οι πάσχοντες από αλλεργία αναφέρουν σημαντική ανακούφιση με τη χρησιμοποίηση του εκχυλίσματος σταφυλιού.
• Αντιελκωτική δράση:Τα βιοφλαβονοειδή βοηθούν στην επούλωση των ελκών μειώνοντας την έκκριση ισταμίνης.
• Προστατευτική δράση: 1-2 ποτηράκια κόκκινο κρασί κατά τη διάρκεια των γευμάτων έχει προστατευτικό αποτέλεσμα κατά της καρδιακής νόσου. Τα βιοφλαβονοειδή προστατεύουν το κυτταρικό DNA από την οξειδωτική καταστροφή.
• Βελτιωτική δράση: άτομα που λαμβάνουν βιοφλαβονοειδή συχνά αναφέρουν βελτιωμένη πνευματική διαύγεια.