Η περίοδος της εφηβείας μπορεί να χωριστεί σε τρία επιμέρους στάδια.

 

Το πρώτο στάδιο, που διαρκεί από τα έντεκα μέχρι τα δεκατέσσερα χρόνια, ονομάζεται περίοδος της ήβης. Το παιδί, σε αυτό το διάστημα βιώνει σημαντικές βιολογικές και συναισθηματικές αλλαγές. Σε αυτή την ηλικία, ο έφηβος αισθάνεται ανασφάλεια, φόβο, ντροπή και αμηχανία ενώ παράλληλα καλείται να αντιμετωπίσει και τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα.

 

Ταυτόχρονα αρχίζουν να ξεκαθαρίζουν και να γίνονται εμφανή τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του εφήβου, οι ιδιαίτερες κλίσεις και τα ταλέντα του.

 

Οι γονείς βρίσκονται σε σύγχυση λόγω των αλλαγών που παρατηρούν στο παιδί και πολλές φορές η συμπεριφορά του τους προκαλεί ανησυχία. Ο έφηβος στην αρχή αυτής της δύσκολης περιόδου, είναι πιθανόν να εμφανίσει επιθετικότητα και να έχει αλλοπρόσαλλες, αινιγματικές και παράξενες αντιδράσεις, προβληματίζοντας τους γονείς.

 

Σε αυτό το στάδιο ισχυροποιούνται οι παρέες με άτομα του ίδιου φύλου, που το παιδί εξιδανικεύει και θεωρεί ιδιαιτέρως σημαντικές. Τα αγόρια στην προσπάθεια να ικανοποιήσουν τη σεξουαλική τους περιέργεια, ανακαλύπτουν τον αυνανισμό ενώ στα κορίτσια κάνει την εμφάνιση της η έμμηνος ρύση.

 

 

Το δεύτερο στάδιο (ή αλλιώς κυρίαρχη εφηβεία) καλύπτει το διάστημα από τα δεκατέσσερα μέχρι τα δεκαεπτά και κατά την περίοδο αυτή οι εντάσεις στο σπίτι κορυφώνονται. Κυριαρχεί ένα έντονο κλίμα εναντιοδρομίας με τους γονείς και ο έφηβος εκφράζει την ανάγκη του για αυτονομία. Παράλληλα, παρατηρείται μια τάση να απέχει από τις οικογενειακές εκδηλώσεις, δηλώνοντας την παντελή έλλειψη ενδιαφέροντος για τέτοιου είδους κοινωνικές εκδηλώσεις.

 

Ο έφηβος ζει και εκφράζεται μέσα από τις παρέες του ενώ φίλοι ή ένα νέο πρόσωπο όπως ένας καθηγητής ενδέχεται να αποτελέσει πρότυπο ή να γίνει αντικείμενο θαυμασμού.

 

Ο έφηβος αυτής της ηλικίας ερωτεύεται παράφορα, όμως αυτό το πάθος έχει συνήθως μικρή διάρκεια. Είναι η περίοδος της απομόνωσης, που το παιδί κλείνεται στο δωμάτιο του γράφοντας, ακούγοντας μουσική ή επικοινωνώντας με τους φίλους του, που νιώθει πως είναι οι μόνοι που θα τον καταλάβουν. Αυτή η περίοδος μπορεί να είναι και δημιουργική καθώς αναζητά απαντήσεις σε ζητήματα υπαρξιακά και φιλοσοφικά.
 

 

Το τρίτο και τελευταίο στάδιο, που διαρκεί από τα δεκαεπτά μέχρι τα δεκαεννέα, σηματοδοτεί την εφηβική ολοκλήρωση κατά την οποία ο έφηβος σταθεροποιεί και ξεκαθαρίζει την προσωπική του ταυτότητα. Είναι εκείνο το διάστημα κατά το οποίο ο έφηβος ανοίγει το δρόμο για την ενηλικίωση του και ξεκινά δυναμικά την αναζήτηση ερωτικού συντρόφου. Έχοντας πια μια ξεκάθαρη εικόνα του εαυτού του, οι εντάσεις στο οικογενειακό περιβάλλον περιορίζονται αισθητά και επέρχεται η συμφιλίωση με τους γονείς. Στο κατώφλι της ενήλικης ζωής του, οι απαιτήσεις της καθημερινότητας οδηγούν σταδιακά τον έφηβο σε μια πιο ρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας.