Οι καλές συνήθειες προσωπικής υγιεινής καθαριότητας αποτελούν βασικούς παράγοντες προφύλαξης από νοσήματα. Η παγκόσμια ημέρα υπενθυμίζει τον ρόλο της καθαριότητας των χεριών στην πρόληψη και διατήρηση της υγείας.

Σημαντικός είναι ο ρόλος της καθαριότητας των χεριών στην καταπολέμηση πληθώρας ασθενειών, κυρίως από λοιμογόνους παράγοντες. Μέσω όμως των χεριών μεταφέρονται αλλεργιογόνα, βαρέα μέταλλα, χημικές ουσίες και βλαπτικοί παράγοντες που είτε προκαλούν άμεσα σοβαρές οργανικές αντιδράσεις (π.χ. αλλεργία), είτε δρουν αθροιστικά μολύνοντας τον οργανισμό (π.χ. βαρέα μέταλλα).

Το αμυντικό σύστημα του ανθρώπου περιλαμβάνει πολλούς μηχανισμούς άμυνας και προστασίας έναντι των τοξικών παραγόντων. Το δέρμα αποτελεί το σημαντικότερο επιφανειακό φραγμό που διαθέτει το ανθρώπινο σώμα, για την παρεμπόδιση της εισόδου μικροβίων, ιών και τοξικών ουσιών στο εσωτερικό του σώματος. Το στόμα, οι βλεννογόνοι, οι λύσεις της συνέχειας του δέρματος λόγω τραυμάτων αποτελούν τις πύλες, από τις οποίες ποικίλοι τοξικοί παράγοντες παρακάμπτουν τον φραγμό του δέρματος και εισέρχονται στο σώμα.

Τα ακάθαρτα χέρια αποτελούν ένα βασικό μέσο με το οποίο ιοί και μικρόβια προσεγγίζουν τις ευαίσθητες πύλες του σώματος λόγω της ιδιαίτερης σχέσης τους με τις πύλες αυτές. Επιπρόσθετα, μέσω των κοινωνικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων, τα ακάθαρτα χέρια αποτελούν βασικό μέσο διασποράς των μικροβίων και των ιών στην κοινότητα.

Οι κύριες λοιμώξεις που μεταδίδονται μέσω των ακάθαρτων χεριών αφορούν

• Λοιμογόνα της κοινότητας που μεταδίδονται κυρίως με σταγονίδια από άτομο σε άτομο που αποβάλλονται με το βήχα, τον πταρμό, την ομιλία. Τα σταγονίδια πολλές φορές επιμολύνουν τα χέρια, τα οποία στη συνέχεια αγγίζουν τα μάτια, τη μύτη, το στόμα, βασικές θέσεις βλαπτικού αποικισμού. Τα λοιμογόνα που εμπλέκονται προκαλούν γρίπη, κοινό κρυολόγημα, αλλά και βρογχίτιδα, μηνιγγίτιδα, πνευμονία.
• Λοιμογόνα της κοινότητας που μεταδίδονται με τα τρόφιμα τα οποία επιμολύνουν και επιμολύνονται από ακάθαρτα χέρια. Ο κατάλογος είναι μακρύς και περιλαμβάνει τη σαλμονέλα, παράσιτα, το κολοβακτηρίδιο, την ηπατίτιδα Α, την Cholera. Τα σύνδρομα ποικίλουν από απλή γαστρίτιδα έως σοβαρή τροφική δηλητηρίαση και ηπατίτιδα.
• Νοσοκομειακά λοιμογόνα. Ανθεκτικοί σε αντιβιοτικά θανατηφόροι σταφυλόκοκκοι, και gram αρνητικά μικρόβια είναι χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της κατηγορίας.

Το συχνό πλύσιμο των χεριών είναι σημαντικό για τη διατήρηση της υγείας. Ειδικώς το πλύσιμο των χεριών είναι απαραίτητο:

• Μετά την αφόδευση κατά την τουαλέτα
• Πριν και μετά το γεύμα
• Πριν την παρασκευή του φαγητού
• Μετά το βήχα ή το φτάρνισμα
• Μετά από χρήση κοινόχρηστων αντικειμένων
• Μετά από ανάγνωση βιβλίων ή εφημερίδων
• Μετά την επιστροφή από την εργασία
• Μετά από κοινωνικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν χειραψίες
• Μετά την ενασχόληση με ζώα
• Κάθε φορά που είναι εμφανώς λερωμένα

Οι κανόνες της ορθής πλύσης των χειρών

• Πλένετε με άφθονο τρεχούμενο νερό, κατά προτίμηση ζεστό
• Χρησιμοποιείστε καλό αντισηπτικό σαπούνι σε όλη την επιφάνεια των παλαμών και των καρπών, χωρίς να παραμελήσετε την ραχιαία επιφάνεια των δακτύλων
• Πλένετε καλά με το αντισηπτικό τα χέρια παλάμη – παλάμη πάνω – κάτω, δάκτυλο – δάκτυλο, χωρίς να αμελήσετε τις πτυχές ανάμεσα στα δάκτυλα και την περιοχή κάτω από τα νύχια, τουλάχιστον επί είκοσι δευτερόλεπτα
• Ξεπλένετε με άφθονο νερό
• Στεγνώνετε με κάτι καθαρό ή ξηρό αέρα air dry.