Η ακμή είναι μια πολύ συνηθισμένη δερματοπάθεια που παρατηρείται σε
εφήβους, αλλά και σε ενηλίκους. Αποτελεί πάθηση των σμηγματογόνων αδένων
που αφθονούν στο πρόσωπο, στη ράχη και στο στήθος. Ξεκινάει κατά τη
διάρκεια της εφηβείας (στα κορίτσια με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως),
όπου εμφανίζονται και τα πρώτα αντιπαθητικά σπυράκια. Οι τύποι των
σπυριών στην ακμή είναι:
- Οι φαγέσωρες, άσπροι - μαύροι
- Οι βλατίδες, τα κόκκινα σπυριά
- Οι φλύκταινες, σπυριά με πύον
- Τα οξείδια (κύστεις)
Οι φλύκταινες και τα οξείδια όταν φύγουν, μπορεί να αφήσουν ουλές.
Σημάδια ή ουλές μπορούν να γίνουν και όταν ο ασθενής πιέζει τα σπυριά
και τα ερεθίζει.
Η ακμή, αν και δεν έχει αξιόλογη επίδραση στη σωματική υγεία του
ατόμου, έχει σοβαρές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Τα νέα άτομα
με ακμή διακατέχονται από άγχος και φόβο απόρριψης από το αντίθετο
φύλο. Έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, με συνέπεια χαμηλές
επιδόσεις στο σχολείο ή στην εργασία. Σε πολλά άτομα τα σημάδια της
ακμής στο πρόσωπο αποτελούν ένα τείχος που τους χωρίζει από τον έξω
κόσμο.
Ακμή μετά τα 30
Σε πολλούς η ακμή φουντώνει μετά την ηλικία των 30 και μπορεί μέχρι
τα 60 να δημιουργεί προβλήματα στο πρόσωπο. Στους ενηλίκους η ακμή
οφείλεται κυρίως σε ορμονικά αίτια. Τα σπυριά είναι πιο βαθιά και πονάνε
περισσότερο από εκείνα της εφηβείας.
Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες της ίδιας ηλικίας.
Κάθε ορμονική διακύμανση, όπως προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, διακοπή
αντισυλληπτικού χαπιού, εγκυμοσύνη, κλιμακτήριος, μπορεί να πυροδοτήσει
την ακμή σε γυναίκες αυτής της ηλικίας.
Η αυξημένη παραγωγή τεστοστερόνης στον οργανισμό μπορεί να δώσει το
μήνυμα να αυξηθεί η παραγωγή σμήγματος. Στην ηλικία αυτή, ο διαβήτης
επίσης μπορεί να αποτελέσει αιτία να εμφανιστούν σπυράκια. Το στρες
φαίνεται ότι παίζει ρόλο στην εμφάνιση της ακμής, καθώς οι ορμόνες του
στρες μαζί με την τεστοστερόνη προκαλούν αύξηση της παραγωγής σμήγματος.
Οι παράγοντες
Η ακμή είναι πάθηση της τριχοσμηγματογόνου μονάδας. Στη δημιουργία
της ακμής συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες πέρα από την υπερλειτουργία
του σμηγματογόνου αδένα και την υπερέκκριση ανδρογόνων.
Λόγω πλημμελούς κερατινοποίησης, αποφράσσεται το στόμιο του
τριχοσμηγματογόνου πόρου, με αποτέλεσμα άθροιση του σμήγματος, περαιτέρω
διάταση και τελικά ρήξη του τριχοθυλάκου. Σημαντικός παράγοντας για τη
δημιουργία της ακμής είναι το προπιονικό βακτήριο της ακμής (P. Acnes)
το οποίο είναι φυσιολογικός έποικος του τριχοσμηγματογόνου πόρου.
Όταν όμως αυξηθεί σε αριθμό, προκαλεί διάσπαση των τριγλυκεριδίων
του σμήγματος και στη συνέχεια εντείνει την παραγωγή ελευθέρων λιπαρών
οξέων που προκαλούν ερεθισμό στο δέρμα.
Άλλοι πρόσθετοι παράγοντες που εμπλέκονται στην αιτιοπαθογένεια της
νόσου είναι: γενετικοί παράγοντες (γονείς με το ίδιο λιπαρό δέρμα),
εξωγενείς παράγοντες (καλλυντικά, φάρμακα, κλιματολογικές συνθήκες).
Οι μορφές
Εκτός από την κοινή ακμή των εφήβων και τη ροδόχρου ακμή των ενηλίκων, υπάρχουν κι άλλες μορφές ακμής:
- Νεογνική ακμή: Εμφανίζεται μετά τη γέννηση συνήθως σε αγόρια. Έχει
τη μορφή εξανθημάτων στα μάγουλα. Υποχωρεί, ωστόσο, σε έξι μήνες.
- Επαγγελματική ακμή: Εμφανίζεται σε εργαζομένους που έρχονται σε επαφή με ορυκτέλαια. Εντοπίζεται σε μηρούς και βραχίονες.
- Τροπική ακμή: Εμφανίζεται κυρίως σε ναυτικούς που εργάζονται σε
ζεστούς και υγρούς χώρους, όπως είναι τα μηχανοστάσια. Εντοπίζεται στη
ράχη, στο στέρνο και στον κορμό.
- Ιατροφαρμακευτική ακμή: Εκδηλώνεται έπειτα από χορήγηση φαρμάκων,
όπως τα ανδρογόνα, τα αναβολικά ή η κορτιζόνη, τα αντιεπιληπτικά.
- Ακμή από καλλυντικά: Εντοπίζεται σε ενήλικες γυναίκες και οφείλεται
σε χρήση καλλυντικών που περιέχουν φαγεσωρογόνα υλικά όπως βαζελίνη,
λανολίνη, φυτικά ή χημικά έλαια.
Η αντιμετώπιση
Η πάθηση είναι ιάσιμη, αρκεί ο πάσχων να δείξει υπομονή και συνεργασία με τον δερματολόγο του. Μερικές οδηγίες είναι οι εξής:
- Τοπική αγωγή για πρόληψη νέων αλλοιώσεων (Αζελαϊκό, Ανταλαπένη, Ρετινοϊκό οξύ, Ταζαροτένη).
- Αποφυγή χρήσης τοπικά λιπαρών κρεμών (μόνο συσκευασίες με ένδειξη oil free).
- Αποφυγή κακοποίησης των βλαβών της ακμής από τον ασθενή ή από τον
αισθητικό. Αντενδείκνυται ο ‘καθαρισμός’ από αισθητικό κατά τη διάρκεια
της θεραπείας. Κακοί χειρισμοί μπορεί να προκαλέσουν ρήξη
τριχοσμηγματογόνου μονάδας και έγχυση του περιεχομένου της στο χόριο.
- Αποφυγή υγρασίας και υπερβολικής θερμότητας.
Όταν δεν υποχωρεί με τοπική αγωγή, ο δερματολόγος θα κρίνει εάν θα
συνεχίσει την αγωγή με φάρμακα από το στόμα (αντιβιοτικά όπως
τετρακυκλίνη, δοξυκυκλίνη, ερυθρυμικίνη, μινοκυκλίνη).
Επίσης:
- Να ερευνήσει για τυχόν ορμονική διαταραχή.
- Να ξεκινήσει, όπου κρίνει, θεραπεία με ισοτρετινοΐνη.
|
