Το άγχος είναι ένα έμφυτο όπλο του οργανισμού μας, το οποίο όσο και αν ακούγεται περίεργο, έχει σκοπό να μας προστατεύει από κινδύνους που μας απειλούν. Έτσι, για παράδειγμα, όταν ένας άνθρωπος βρεθεί αντιμέτωπος με μια τίγρη που απειλεί τη ζωή του, ο εγκέφαλός του φιλτράρει το εξωτερικό ερέθισμα (την τίγρη) ως κίνδυνο και δίνει ένα ‘σήμα συναγερμού’, το Άγχος.

Το επόμενο βήμα είναι η ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, και συγκεκριμένα του συμπαθητικού συστήματος, μιας σειρά νεύρων, τα οποία ελέγχουν την καρδιά, τα σπλάχνα και άλλα όργανα.

Κατ’αυτόν τον τρόπο, το άγχος θα ‘βοηθήσει΄ τον αντιμέτωπο με την τίγρη άνθρωπο, καθώς το ενεργοποιημένο από τον κίνδυνο, συμπαθητικό σύστημα, θα του προκαλέσει αύξηση των καρδιακών παλμών (ταχυκαρδία), στέλνοντας περισσότερο αίμα στα χέρια και στα πόδια, προκειμένου ο άνθρωπος να τρέξει μακριά από τον κίνδυνο, ή να παλέψει με το άγριο ζώο.

Ένα εξωτερικό ερέθισμα λοιπόν, η τίγρης, αφού ‘φιλτραριστεί’ και χαρακτηρισθεί από τον εγκέφαλό μας ως κίνδυνος, προκαλεί μια συναισθηματική αντίδρασή μας, τον φόβο, ο οποίος διεγείρει το νευρικό μας σύστημα (ταχυκαρδία).

Ένα άλλο παράδειγμα της καθημερινότητάς μας είναι όταν ο εργοδότης μας απειλεί με απόλυση από την εργασία μας, που μπορεί να προκαλέσει την ίδια επίδραση (ταχυκαρδία) με ανάλογο τρόπο, αν αφήσουμε τον εγκέφαλό μας να το επιτρέψει.

Μιλώντας απλά, η ταχυκαρδία δεν ξεκινάει από μόνη της, αλλά αν ο εγκέφαλός μας ‘φλιτάροντας’ την απειλή του εργοδότη μας, θεωρήσει ότι κινδυνεύουμε και επιτρέψει να νιώσουμε φόβο. Ο φόβος είναι μια συναισθηματική αντίδραση, συστατικό του άγχους (στρες), η οποία θα διεγείρει το συμπαθητικό μας νευρικό σύστημα, με τα γνωστά αποτελέσματα που είδαμε και στην τίγρη (ταχυκαρδία).

Πώς επιδρά το άγχος στην υγεία μας;

Σήμερα γνωρίζουμε ότι το νευρικό σύστημα ασκεί σημαντικό έλεγχο στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας. Μέσω πολύπλοκων διαδικασιών, το νευρικό σύστημα μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της άμυνα του οργανισμού μας.

Για παράδειγμα, η επιχείρησή σας βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας και έχετε μόνιμο άγχος για την εμπρόθεσμη πληρωμή των λογαριασμών. Έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένες παρατεταμένες καταστάσεις στρες, μέσω της αλληλεπίδρασης νευρικού και ανοσοποιητικού συστήματος, ελαττώνουν τα επίπεδα των κυττάρων δολοφόνων στο αίμα, τα οποία είναι σημαντικότατα για την άμυνα του οργανισμού μας.

‘Μικρές’ τέτοιες επιδράσεις του άγχους, όχι σημαντικές, έχουν δει αμέτρητοι άνθρωποι με την εμφάνιση πρόσκαιρων δερματικών συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να διαρκέσουν από ώρες έως ημέρες και συχνά εξαφανίζονται από μόνα τους, ιδιαίτερα αν κάποιο γεγονός το οποίο μας δημιουργούσε άγχος έλαβε τέλος. Τι πιο κλασικό και γνωστό για παράδειγμα, από τον έρπητα.

Μεγάλη σειρά ερευνών επίσης καταδεικνύουν ότι παράγοντες που μειώνουν το στρες, όπως η ψυχολογική και η κοινωνική υποστήριξη, βελτιώνουν την υγεία ατόμων που πάσχουν από καρκίνο, και ότι η καταθλιπτική διάθεση έχει υψηλή συνάφεια με μειωμένη ανοσοποιητική προστασία.

Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι όταν το άγχος διαρκεί εβδομάδες ή και μήνες, μπορεί να εξασθενήσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να καταστήσει τον οργανισμό ιδιαιτέρως ευπαθή σε ποικίλες ασθένειες.

Για το λόγο αυτό, καλό θα ήταν να ζητήσετε πρώτα τη βοήθεια ειδικού όποτε νιώσετε μεγάλο άγχος ή κάποιο σύμπτωμα, όπως ταχυκαρδία, πόνο στο στομάχι, νευρικότητα, κ.λ.π, γιατί-όπως αναφέραμε- όλα αυτά μπορούν πολλές φορές να αντιμετωπιστούν με τη σωστή καθοδήγησή του, αφού όπως γνωρίζουμε μπορεί να είναι απλά συμπτώματα άγχους κ όχι κάποια ασθένεια.