Γράφει η Γενοβέφα Κολοβού, MD, PhD, FESC, SFASA, Αν. Διευθύντρια Α’ Καρδιολογικής Κλινικής, Υπεύθυνη Λιπιδαιμικού Ιατρείου και LDL αφαίρεσης, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο

H σόγια και τα προϊόντα της αποτελούν εδώ και αιώνες καθημερινή τροφή των ασιατικών λαών. Πολλές μελέτες συμπεραίνουν πως η σόγια αποτελεί παράγοντα μακροζωίας για τους λαούς αυτούς, αλλά και καλής υγείας, αφού δρα προστατευτικά ενάντια σε πολλές ασθένειες.

Τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευτεί αρκετές κλινικές μελέτες που ερεύνησαν την επίδραση της σόγιας στα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης, της χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL) και των τριγλυκεριδίων στο πλάσμα.

Για παράδειγμα, οι Wofford και συνεργάτες χορήγησαν σόγια ή υδατάνθρακες σε 352 υγιείς ενήλικες για 8 εβδομάδες. Στην ομάδα που κατανάλωσε σόγια η μείωση της ολικής χοληστερόλης ήταν στατιστικά σημαντική (4 mg/dl). Μια μετανάλυση 43 εργασιών έδειξε ότι η κατανάλωση 30 g πρωτεΐνης σόγιας ημερησίως, μειώνει την LDL χοληστερόλη κατά 9 mg/dl (5.5%) και αυξάνει τα επίπεδα της υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (HDL) κατά 3.2% και μειώνει τα τριγλυκερίδια κατά 11%.

Ο προστατευτικός μηχανισμός δράσης της σόγιας στα λιπίδια του πλάσματος είναι πολύπλευρος. Η μείωση της χοληστερόλης στο πλάσμα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της εκροής της χοληστερόλης από το κύτταρο, την αύξηση της εκροής των χολικών αλάτων, καθώς και την αύξηση του μεγέθους των συμπλεγμάτων της LDL. Επίσης, η σόγια αυξάνει τη λειτουργικότητα των LDL υποδοχέων (και αυτό οδηγεί στη μείωση της χοληστερόλης στο πλάσμα). Οι Lovati και συνεργάτες παρατήρησαν σε υπερχοληστερολαιμικά πειραματόζωα που διατρέφονταν με σόγια, αύξηση της δέσμευσης των συμπλεγμάτων πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (very low density lipoprotein, VLDL) στο ήπαρ.

Επιπρόσθετα, η σόγια φαίνεται να μειώνει την ηπατική συγκέντρωση της χοληστερόλης.

Επίσης, οι Velasquez και BhathenaInt σε μια ανασκόπηση μελετών για την επίδραση της σόγιας στο σωματικό βάρος διαπίστωσαν ότι στις περισσότερες μελέτες η κατανάλωση σόγιας οδηγούσε σε μείωσή του.

Ακόμα, η κατανάλωση σόγιας είναι πιθανόν να προστατεύει τα σωματίδια των LDL από την οξείδωση. Η παθολογική κατάσταση που οδηγεί στην έναρξη της αθηρογένεσης είναι κυρίως η μετατροπή των LDL συμπλεγμάτων (οξείδωση).

Οι Tikkanen και συνεργάτες χορήγησαν 60 mg ισοφλαβόνες σόγιας σε υγιή άτομα και παρατήρησαν παράταση της οξείδωσης των σωματιδίων των LDL κατά 20 min. Οι Helisten και συνεργάτες παρατήρησαν ότι τα εστεροποιημένα λιπαρά οξέα με ισοφλαβόνες σόγιας προάγουν την ενσωμάτωσή τους στα σωματίδια LDL αυξάνοντας την αντίσταση τους στην οξείδωση.