Η γαστρίτιδα αποτελεί φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου, που χαρακτηρίζεται από κινητοποίηση κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Η κλινική συμπτωματολογία είναι κοιλιακός πόνος, δυσπεψία, ρέψιμο, ξινίλα, αυξημένα αέρια στομάχου. Η γαστρίτιδα αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις που οδηγεί τον πάσχοντα στον παθολόγο.

Σε υλικό, που λαμβάνεται κατά την ενδοσκόπηση από τον γαστρεντερολόγο, ο βλεννογόνος του στομάχου διηθείται από φλεγμονώδη κύτταρα, με ποικίλη συμμετοχή λεμφοκυττάρων, πλασματοκυττάρων, ουδετεροφίλων.

Πολλοί παράγοντες, που δρουν τοξικά στον γαστρικό βλεννογόνο είναι υπεύθυνοι για την κατάσταση.

Οι πιο κοινές μορφές γαστρίτιδας είναι:

Λοιμώξεις από μικρόβια

Το πιο σύνηθες από τα μικρόβια που προκαλούν λοιμώδη γαστρίτιδα είναι το ελικοβακτηρίδι (helicobacter pylori).

Το ελικοβακτηρίδιο είναι παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη έλκους, γαστρικού καρκινώματος και λεμφώματος σε ευαίσθητα άτομα. Σπανιότερα, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους και ασθενείς με καταστολή του ανοσοποιητικού, μικρόβια όπως στρεπτόκοκκοι, σταφυλόκοκκοι, κολοβακτηρίδιο, πρωτέας, αιμόφιλος και ιοί προκαλούν γαστρική φλεγμονή. Προσβολή του στομάχου από ποικίλα μικρόβια μπορεί να προέλθει και από ιατρικούς χειρισμούς (π.χ. αφαίρεση πολυπόδων στομάχου με κακώς αποστειρωμένα εργαλεία).

Γαστρίτιδα από αυτοαντισώματα

Στην περίπτωση της γαστρίτιδας από αντισώματα, στους πάσχοντες υπάρχει διαταραχή του ανοσολογικού συστήματος, που οδηγεί σε αυτοάνοση καταστροφή γαστρικού βλεννογόνου, φλεγμονή και ατροφία. Το τοιχωματικό κύτταρο, που περιέχεται στο γαστρικό αδένα, είναι σημαντική θέση προσβολής σε αυτή τη μορφή γαστρίτιδας, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αχλωρυδρίας. Στο αίμα συχνά ανευρίσκονται αντισώματα έναντι διαφόρων ιστών του ίδιου του πάσχοντα (αυτοαντισώματα), κατάσταση που συνδέεται με ορμονικές ανεπάρκειες, αυξημένη επίπτωση καρκινωμάτων και αυτοάνοσων. Η ατροφική γαστρίτιδα αποτελεί ένα πολυσυστηματικό νόσημα, διότι συνδέεται πολλές φορές με κακή απορρόφηση ζωτικών βιταμινών, φαινόμενο που προκαλεί συχνά διαταραχές στην λειτουργία μιας ποικιλίας οργάνων. Συστηματικά συμπτώματα όπως ατονία, λιποθυμία, ωχρότητα, μουδιάσματα, κάψιμο στο σώμα, αστάθεια, μειωμένη αντίσταση στo stress, ανορεξία, διαταραχές συμπεριφοράς, εμφανίζονται.

Ηωσινοφιλική γαστρίτιδα

Χαρακτηρίζεται από έντονη διήθηση με ηωσινόφιλα. Τα προσβεβλημένα άτομα παρουσιάζουν συχνά αλλεργίες, ενίοτε επικίνδυνες. Προεξέχουσες πτυχές του στομάχου μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη και εμέτους.

Γαστρίτιδα από λεμφοκύτταρα

Χαρακτηρίζεται από έντονη διήθηση με λεμφοκύτταρα, άγνωστης αιτιολογίας. Ορισμένοι λοιμώδεις παράγοντες (π.χ. ελικοβακτηρίδιο), πιθανόν να έχουν κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη της γαστρίτιδας.

Γαστρίτιδα από κοκκιώματα

Τα κοκκιώματα είναι μορφώματα που χαρακτηρίζονται από μία ειδική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, που παράγει κοκκιώματα. Ποικίλα αίτια οδηγούν σε αυτή την ειδική απάντηση (π.χ. φυματίωση, σύφιλη, κάντιντα, σαρκοείδωση, νόσος CROHN).

Βλάβη του στομάχου με ανάπτυξη διαβρώσεων και αιμορραγικών εστιών, χωρίς την κλασική εμφάνιση φλεγμονής κατά την ιστολογική εξέταση, μπορεί να προκαλέσουν ποικίλοι παράγοντες της καθημερινότητας με πιο κοινά αίτια το αλκοόλ, το stress, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (π.χ. ασπιρίνη).