Αυτό το άρθρο απευθύνεται σε όσους θα ήθελαν να μάθουν
περισσότερα για τις κύριες και πιο συχνές διατροφικές διαταραχές που,
όπως δείχνουν οι έρευνες, αρκετοί άνθρωποι βιώνουν στην εποχή μας. Οι
πληροφορίες αυτές έχουν ως σκοπό να σε διευκολύνουν να αναγνωρίζεις
τέτοιες καταστάσεις κι έτσι να μπορείς να έχεις καλύτερες επιλογές στο
πώς χρειάζεται να τις διαχειριστείς.
Πότε το φαγητό από μια φυσική και απλή καθημερινή ανάγκη μπορεί να γίνει μια δύσκολη υπόθεση, μια σύνθετη διαδικασία;
Πότε το φαγητό μπορεί να γίνει από απόλαυση ένα επίπονο πρόβλημα;
Έχοντας υπ΄όψιν σου τα παραπάνω ερωτήματα ας δούμε κάποια από τα
βασικά σημεία που, κατά τη γνώμη μου, ίσως χρειάζεται όλοι να γνωρίζουμε
για τις διατροφικές διαταραχές στις μέρες μας.
Τι
είναι
;
Οι διαταραχές διατροφής γενικά είναι μια ομάδα ψυχοσωματικών
διαταραχών που έχουν να κάνουν με τη διατροφή ή/και το σωματικό βάρος.
Οι άνθρωποι που βιώνουν κάποιας μορφής διατροφική διαταραχή συνήθως
εστιάζουν, όσο σχεδόν σε τίποτα άλλο, στη διατροφή τους, στις
διατροφικές τους συνήθειες ή στο σωματικό τους βάρος. Οι κυριότεροι
τύποι διατροφικών διαταραχών είναι:
Η
ανορεξία
Η βουλιμία
Και μια σχετικά νέα μορφή διατροφικής διαταραχής
Η ορθορεξία
Ανορεξία
Η ανορεξία
έχει να κάνει με την εμμονή γύρω
από το φαγητό ιδιαίτερα σε σχέση με το σωματικό βάρος. Υπάρχει εμμονή
καθώς και υπερβολική ανησυχία και σκέψεις π.χ. για το ‘πόσο φαγητό
καταναλώνω’, ‘πόση σωματική άσκηση κάνω’, ‘πόσες φορές ανεβαίνω στη
ζυγαριά για να μετρήσω το σωματικό μου βάρος’.
Βουλιμία
Όταν κανείς υποφέρει από βουλιμία βιώνει πολλά επεισόδια υπερβολικής
κατανάλωσης φαγητού μέσα σε λίγη ώρα που στη συνέχεια προσπαθεί να τα
αποβάλλει π.χ. με το να προκαλέσει εμετό ή με το να κάνει υπερβολική
σωματική άσκηση.
Ορθορεξία
Η ορθορεξία είναι μια σχετικά νέα τάση στην ομάδα των διατροφικών
διαταραχών. Εδώ υπάρχει υπερβολική ενασχόληση με το είδος ή την ποιότητα
της τροφής που κανείς καταναλώνει. ‘Τι θα φάω’, ‘πώς θα το φάω’, ‘πότε
θα το φάω’, ‘είναι υγιεινό’, ‘είναι βιολογικό’, ‘πόσα συντηρητικά έχει’
κτλ. Είναι συνήθως κυρίαρχες ερωτήσεις και σκέψεις. Αυτό μπορεί να
συμβαίνει σε βαθμό τέτοιο, ώστε τόσο το ίδιο το φαγητό όσο και οι
συνθήκες μέσα στις οποίες τρως να καταλήγουν να γίνονται μια δύσκολη,
περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία. Η ορθορεξία εκτός από συνέπειες στη
σωματική και ψυχική υγεία μπορεί συχνά να έχει οικονομικές και
κοινωνικές συνέπειες (π.χ. ‘πρέπει να αγοράζω μόνο βιολογικές τροφές’,
‘θέλω να τρώω μόνο υγιεινά, για αυτό αποφεύγω να βγαίνω για φαγητό με
οικογένεια και φίλους’) επηρεάζοντας έτσι την ποιότητα ζωής σου και τις
σχέσεις σου σε πολλά επίπεδα.
Τι φταίει;
Δεν είναι επακριβώς γνωστές οι αιτίες των διατροφικών διαταραχών,
όμως, φαίνονται να είναι μια κατάσταση πολυπαραγοντική. Για παράδειγμα,
μπορεί να παίζει ρόλο η κληρονομικότητα, μπορεί να υπάρχει παρελθόν
κακοποίησης, να έχεις τάση για δογματικούς τρόπους σκέψης, να έχεις
εκτεθεί πολύ σε υπερσεξουαλικές εικόνες και glamour πρότυπα, προϊόντα
δηλαδή κυρίως του δυτικού αλλά και του ανατολικού τρόπου ζωής για το τι
είναι το καλύτερο, το πιο ελκυστικό, το πιο υγιεινό ή το πιο σωστό.
Όμως, κανένας από αυτούς τους παράγοντες από μόνος του δεν φαίνεται ότι
μπορεί να προκαλέσει διατροφικές διαταραχές, αλλά μάλλον ένας συνδυασμός
τους.
Ωστόσο, το ότι δεν είναι γνωστές οι ακριβείς αιτίες δεν σημαίνει ότι
αυτές οι διαταραχές δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με την
κατάλληλη επαγγελματική βοήθεια, ιδιαίτερα όταν αυτή τη ζητήσεις όσο
πιο νωρίς γίνεται.
Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Αν υποφέρεις από βουλιμία, ανορεξία ή άλλη διατροφική διαταραχή και
θέλεις να γίνεις καλύτερα, μίλησε σε κάποιον που μπορεί να σε βοηθήσει.
Αυτός μπορεί να είναι ο γονιός, ένας δάσκαλος, ένας φίλος, ένας γιατρός,
ένας ψυχολόγος, ένας οργανισμός που ασχολείται με διαταραχές διατροφής.
Πολλές φορές οι άνθρωποι που βιώνουν κάποιας μορφής διατροφική
διαταραχή μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο αυτού που ζουν κι
έτσι δεν χρειάζεται να μιλήσουν σε κανέναν ή να ζητήσουν βοήθεια. Ή
μπορεί να αισθάνονται ντροπή για την εμπειρία τους κι έτσι να αναβάλλουν
συνεχώς να μοιραστούν το πρόβλημά τους με κάποιον. Όμως, δεν ωφελεί να
αφήνουν αυτό να τους εμποδίζει τόσο πολύ, καθώς όσο πιο νωρίς ζητήσουν
βοήθεια τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι και η αντιμετώπιση της
κατάστασης που ζουν.
Τι χρειάζεται να προσέχω;
Παρακάτω αναφέρω μερικά σημεία – ‘κλειδιά’ που αξίζει να προσέξεις,
καθώς θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πιο έγκαιρη αντιμετώπιση μιας
διατροφικής διαταραχής σε κοντινά σου πρόσωπα, εφήβους και μεγαλύτερους.
Παρόλο που μπορεί να μην αποτρέψεις την εξέλιξή της, θα μπορούσες ίσως
με κατανόηση να ενθαρρύνεις την έγκυρη πληροφόρηση και την αναζήτηση
βοήθειας.
(είναι ενδεικτικά και δεν ισχύουν πάντα):
- Πώς γίνεται η προετοιμασία του φαγητού;
- Προσπαθούν να τρώνε μόνοι τους;
- Φοράνε συχνά ρούχα πολύ μεγαλύτερου μεγέθους από αυτό που τους ταιριάζει (συνήθως για τους έφηβους)
- Κάνουν συχνά υπερβολική έως και εξοντωτική σωματική άσκηση;
- Κοιτάζονται πολύ συχνά στον καθρέφτη;
- Έχουν σταματήσει να τρώνε φαγητά που απολάμβαναν στο παρελθόν, προκειμένου να τρώνε σωστά;
- Αισθάνονται ενοχές ή ότι χάνουν τον έλεγχο όταν δεν τρώνε υγιεινά;
- Έχουν αρχίσει να κρίνουν τον εαυτό τους πιο αυστηρά;
- Φαίνεται να είναι ευάλωτοι σε ακραίες ή δογματικές αντιλήψεις για τη διατροφή, την εμφάνιση ή το βάρος;
Αν οι περισσότερες απαντήσεις είναι θετικές, τότε ίσως χρειάζονται
περισσότερες πληροφορίες και βοήθεια. Η έγκυρη πληροφόρηση και η
κατάλληλη προσωπική και επαγγελματική υποστήριξη είναι σημαντικές
επιλογές που μπορείς να έχεις, εφ’ όσον το θέλεις.
| 
