Πορτοκαλοκίτρινο φρούτο, ιδιαίτερα σαρκώδες, χυμώδες με πλούσια γλυκιά γεύση και σημαντικά οφέλη για την υγεία. Στην παραδοσιακή ιατρική το βασικό φαρμακευτικό τμήμα του ήταν ο πυρήνας του. Επίσης, θεωρείται πηγή ζωής και μακροζωίας ενώ ο Νομπελίστας G.S.Whipple, το 1934, χαρακτήρισε το βερίκοκο ισάξιο του συκωτιού όσον αφορά την αναδημιουργία της αιμοσφαιρίνης.

Παγκοσμίως την μεγαλύτερη παραγωγή την έχουν οι Η.Π.Α. και πιο συγκεκριμένα η Καλιφόρνια, ενώ ακολουθούν το Ιράν, η Κίνα, η Ισπανία, η Συρία και η Γαλλία. Η Ελλάδα κατέχει την 6η Θέση στην Ευρώπη με παραγωγή μεγαλύτερη από 40.000 τόνους το χρόνο.

Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία

Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη Α και περιέχει υδατάνθρακες, πεκτίνη, βιταμίνη C, βιταμίνη Β1, βιταμίνη Β2, β-καροτένιο, σίδηρο, ασβέστιο, κάλιο και σχεδόν όλα τα υπόλοιπα ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, ενώ συνάμα αποτελεί κύρια πηγή κυτταρινών. Δεν περιέχει καθόλου χοληστερίνη και νάτριο.

Πίνακας 1:

Οφέλη για την υγεία

Δυστυχώς, επειδή το βερίκοκο δεν έχει μελετηθεί μεμονωμένα, οι φαρμακευτικές του ιδιότητες δεν έχουν ανιχνευτεί πλήρως. Ωστόσο, τα βερίκοκα βρίσκονται ψηλά στη λίστα των φρούτων και λαχανικών που βοηθούν στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου (Breast J. 2007)-κυρίως του πνεύμονα και πιθανώς και του παγκρέατος- οι οποίοι σχετίζονται με το κάπνισμα και οι όγκοι τους αντιμετωπίζονται εξαιρετικά δύσκολα.

Αυτό συμβαίνει γιατί τα βερίκοκα, όπως και άλλα ανοιχτόχρωμα πορτοκαλί φρούτα ή λαχανικά, περιέχουν μεγάλες ποσότητες β-καροτένιου, μια μορφή βιταμίνης Α που στις εργαστηριακές δοκιμές αποδεικνύεται ισχυρή ενάντια στον καρκίνο του πνεύμονα και του δέρματος.

Επίσης, το β-καροτένιο συντελεί στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, μέσω της αύξησης της δραστικότητας των προστατευτικών φυσικών φονικών κυττάρων, τα οποία αποτελούν ένα ξεχωριστό πληθυσμό λεμφοκυττάρων που έχουν την ικανότητα να επιτίθενται σε κύτταρα που έχουν προσβληθεί από ιούς.

Δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι το β-καροτένιο είναι το πιο διαδεδομένο καροτενοειδές που περιέχεται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι φρούτα και λαχανικά με βαθύ κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα, όπως είναι τα βερίκοκα, το πεπόνι, η ντομάτα και τα καρότα. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που τρώνε πολλά από τα παραπάνω φρούτα και λαχανικά παρουσιάζουν μικρότερα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα και του λάρυγγα.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο βασικός προστατευτικός παράγοντας είναι το β-καροτένιο, αν και συνηγορούν στο ότι υπάρχουν και άλλοι άγνωστοι ακόμη παράγοντες στα βερίκοκα και σε άλλες τροφές που συμβάλλουν θετικά.

Σήμερα, τα βερίκοκα θεωρούνται τροφή ισχυρά προληπτική ενάντια στον καρκίνο και ιδανική για τους πρώην καπνιστές. Οι πλούσιες σε β-καροτένιο τροφές φαίνεται πως έχουν την ικανότητα να μειώνουν τις άδηλες καρκινικές συνέπειες του καπνίσματος.

Ακόμη, τα βερίκοκα ενδείκνυνται στην αναιμία, κυρίως λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε σίδηρο καθώς προάγουν την αιμοποίηση. Επίσης, είναι πολύτιμα και σε αυτούς που παρακολουθούν μια δίαιτα αδυνατίσματος, γιατί οι υδατάνθρακες, που περιέχουν, ικανοποιούν την αίσθηση του γλυκού, χωρίς να προσδίδουν πολλές θερμίδες.

Γενικά είναι πολύ εύπεπτα και θρεπτικά καθώς συνιστώνται για παιδιά που παρουσιάζουν καθυστερημένη ανάπτυξη αλλά και κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης. Χρησιμοποιείται φρέσκο για τη θεραπεία της διάρροιας, λόγω της στυπτικής του δράσης, αντιθέτως χρησιμοποιείται αποξηραμένο για τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας.

Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.

Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης

Αναζητήστε βερίκοκα τα οποία δεν είναι γδαρμένα, παραμορφωμένα, μουχλιασμένα ή ζαρωμένα. Αγοράστε μόνο ό,τι θέλετε να καταναλώσετε τις αμέσως επόμενες ημέρες. Προτού τα καταναλώσετε πρέπει να τα πλύνετε με άφθονο ζεστό νερό. Για μέγιστο όφελος, καλύτερα να τρώτε ξερά βερίκοκα. Έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε β-καροτένιο από ότι τα ωμά (J Agric Food Chem. 2005).

Ιδιαίτερη προσοχή όμως, στο χρώμα του φρούτου και περισσότερο στα αποξηραμένα βερίκοκα γιατί πολύ συχνά θειαφίζονται για να πάρουν ανοιχτό πορτοκαλί χρώμα αντί του φυσικού τους που είναι καφέ πορτοκαλί. Τα βερίκοκα που δεν ψεκάζονται με θειάφι είναι γευστικότερα από τα υπόλοιπα. Προσοχή όμως και στο κουκούτσι του. Πιο συγκεκριμένα, ο πυρήνας είναι δηλητηριώδης λόγω της αμυγδαλίνης που περιέχει. Η κατανάλωση πολλών κουκουτσιών μπορεί να προκαλέσει σοβαρή δηλητηρίαση, ειδικά στα παιδιά.

Προτεινόμενος τρόπος αγοράς και συντήρησης

Εποχή συγκομιδής θεωρούνται οι μήνες Μάιος και Ιούνιος. Έχει παρατηρηθεί ότι το πλήρες ωριμασμένο βερίκοκο περιέχει μεγαλύτερα ποσοστά καροτενοειδών κατά 200% σε σχέση με τα άγουρα βερίκοκα. Επιλέξτε τα καλά χρωματισμένα, τρυφερά φρούτα που δεν είναι ούτε πρασινωπά ούτε τείνουν να ζαρώσουν. Το σαρκώδες και χυμώδες περικάρπιο είναι εύγευστο και γλυκό. Το εξωτερικό του βερίκοκου (φλούδα) είναι λεπτό, συνήθως χνουδωτό και είναι χρώματος κίτρινου με μερικές κόκκινες κηλίδες στη μπροστινή του πλευρά.

Όσον αφορά τη χώρα μας, η Ελληνική ποικιλία Διαμαντοπούλου έχει τα πιο νόστιμα βερίκοκα. Είναι εξαιρετικά αρωματικά, αλλά δύσκολα στη μεταφορά τους, αφού είναι αρκετά ευαίσθητα. Η πιο κοινή ποικιλία στην Ελλάδα πάντως είναι τα βερίκοκα Μπεμπέκου που είναι μεγαλύτερα μεν, αλλά όχι τόσο αρωματικά και γλυκά.

Προτεινόμενος τρόπος μαγειρέματος

Το βερίκοκο καταναλώνεται νωπό σαν φρούτο. Επίσης μπορεί να καταναλωθεί και αποξηραμένο, γίνεται μαρμελάδα, γλυκό, κομπόστα, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και γίνεται λικέρ, χυμός και συστατικό ανάμεικτων χυμών.