Το πρόβλημα του υπερπληθυσμού σε κάποιες περιοχές του πλανήτη και το δικαίωμα επιλογής μιας εγκυμοσύνης, οδήγησαν στην δημιουργία του αντισυλληπτικού χαπιού, ώστε να υπάρχει μια ασφαλής μέθοδος προγραμματισμού της ερωτικής και οικογενειακής ζωής ενός ατόμου. Παράλληλα αποτελούν μια από τις πιο διαδεδομένες κατηγορίες σκευασμάτων στη Γυναικολογική ενδοκρινολογία, καθώς χρησιμοποιούνται και για την αντιμετώπιση αραιομηνόρροιας, δυσμηνόρροιας υπερτρίχωσης και πληθώρας άλλων καταστάσεων.

ΠΩΣ ΔΡΟΥΝ

Ο κύριος μηχανισμός δράσης των αντισυλληπτικών χαπιών είναι η αποφυγή της μεσοκυκλικής αιχμής των γοναδοτροφινών, έτσι ώστε να αποφεύγεται η ωορρηξία (Δες Φυσιολογικός Γεννητικός Κύκλος). Αυτό επιτυγχάνεται με την ύπαρξη σταθερών συγκεντρώσεων οιστρογόνων στο αίμα, έτσι ώστε να "ξεγελιέται" ο οργανισμός και να μην οδηγεί στην απελευθέρωση ενός ωαρίου.

Παράλληλα εξασκούν και άλλες δράσεις που εμποδίζουν την σύλληψη, όπως η παρεμπόδιση δημιουργίας ενδομητρίου ικανού προς εμφύτευση και θρέψη του γονιμοποιηθέντος ωαρίου, εμποδίζεται η δράση ενός ενζύμου που βοηθά τη διάτρηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο, δημιουργείται πυκνή τραχηλική βλέννα γεγονός που δυσχεραίνει τη διέλευση του σπέρματος και τέλος εμποδίζεται η παραγωγή ορμονών από την ωοθήκη που είναι απαραίτητες για την εγκυμοσύνη.

ΤΙ ΟΥΣΙΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ

Στην καθημερινή πράξη χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον αντισυλληπτικά που περιέχουν και τις δύο γυναικείες ορμόνες, την οιστραδιόλη και την προγεστερόνη (Δες Φυσιολογικός Γεννητικός Κύκλος), και σε αυτά θα αναφερθούμε. Το κατεξοχήν οιστρογόνο που χρησιμοποιείται είναι η αιθυλεν-οιστραδιόλη και η περιεκτικότητα αυτής στα διάφορα σκευάσματα στην αγορά ποικίλει.

Αναφορικά με την προγεστερόνη υπάρχουν σκευάσματα που περιέχουν διαφορετικά προγεσταγόνα. Οι ουσίες αυτές έχουν διαφορετική χημική σύνθεση και διαφέρουν κυρίως ως προς την ανδρογονική τους δράση, με αποτέλεσμα να προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες σε κάποιες γυναίκες.

Ως εκ τούτου η ποικιλία των σκευασμάτων επιτρέπει την επιλογή του καταλληλότερου ανάλογα με την επιθυμία του θεράποντος ιατρού και την ανοχή από τη γυναίκα.

Αν η συγκέντρωση οιστρογόνου-προγεστερόνης είναι σταθερή σε όλα τα χάπια τότε τα δισκία λέγονται μονοφασικά, ενώ αν κυμαίνονται οι περιεκτικότητες των ορμονών λέγονται πολυφασικά. Ο σκοπός δημιουργίας πολυφασικών αντισυλληπτικών έγινε σε μια προσπάθεια περιορισμού των ανεπιθύμητων ενεργειών και του συνολικού χορηγούμενου ποσού ορμονών.

ΠΟΤΕ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΕΜΜΗΝΟΣ ΡΥΣΗ

Τα δισκία βρίσκονται είτε σε συσκευασίες των 21 τεμαχίων, είτε των 28. Στη δεύτερη περίπτωση τα δισκία δεν περιέχουν δραστικά συστατικά, αλλά χορηγούνται για να επιτυγχάνεται καλύτερη συμμόρφωση και συνεργασία από τη γυναίκα. Και στις δύο περιπτώσεις περίοδος έρχεται κατά την 22η-26η ημέρα. Είναι σημαντικό να τα λαμβάνονται κατά την ίδια ώρα κάθε ημέρα, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται σταθερά επίπεδα στο αίμα.

ΤΙ ΚΑΝΩ ΑΝ ΧΑΣΩ ΕΝΑ ΧΑΠΙ

Αν χαθεί ένα δισκίο τότε πρέπει να αναπληρωθεί το συντομότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αν δεν ληφθεί μέσα στην ημέρα τότε πρέπει το ζεύγος να χρησιμοποιεί προφυλακτικό κατά τις επόμενες 7 ημέρες.
Πρέπει να τονισθεί ότι η γονιμότητα δεν καταστέλλεται μετά τη διακοπή της λήψης των δισκίων και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από το ζεύγος σε περίπτωση διακοπής τους.

ΠΟΣΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ

Αν και θεωρητικά η πιθανότητα σύλληψης είναι 0,1% τα δισκία προσφέρουν αντισύλληψη στο 97% των περιπτώσεων.

ΠΟΤΕ ΑΝΤΕΝΔΕΙΚΥΝΤΑΙ 

 Πλήρης αντένδειξη είναι η ύπαρξη στο ιστορικό θρομβοφλεβίτιδας, στεφανιαίας νόσου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, υπερτριγλυκεριδαιμίας, ενεργού ηπατίτιδας και η παρουσία καρκίνου της μήτρας, μαστών, ωοθηκών και του ήπατος.

Προτού χορηγηθούν πρέπει να αποκλεισθεί εγκυμοσύνη, γιατί έχουν ενοχοποιηθεί για συγγενείς ανωμαλίες στο νεογνό.

Μερική αντένδειξη και ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε γυναίκες μεγαλύτερες των 35 ετών που είναι βαρείς καπνιστές (περισσότερο από 15 σιγαρέτα ημερησίως), σε γυναίκες που πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη. Τέλος προσοχή χρειάζεται σε γυναίκες που αναφέρουν κεφαλαλγίες μετά την έναρξη των αντισυλληπτικών.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Στους αρχικούς κύκλους μπορεί να αναφερθεί ναυτία και μικρή ποσότητα αιμόρροιας. Επίσης αναφέρονται διαταραχές στη libido, κεφαλαλγία, κατάθλιψη ή αλλαγή του θυμικού. Στις περιπτώσεις αυτές συστήνεται αλλαγή του σκευάσματος, ώστε να βρεθεί το καλύτερα ανεκτό. Τέλος πιθανά προβλήματα είναι η αύξηση του σωματικού βάρους, το αίσθημα τάσης στους μαστούς, κατακράτηση υγρών.

Με τα νεότερα αντισυλληπτικά δισκία δεν απαιτείται διάστημα διακοπής τους, αν και ο περιοδικός έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας είναι μια καθημερινή πρακτική που εφησυχάζει ιατρό και ασθενή για πιθανή διαταραχή του ήπατος.