Μια από τις λειτουργίες του ύπνου είναι να προετοιμάσει τις ενεργειακές συνθήκες που είναι απαραίτητες για την εμφάνιση του ονείρου: ελάττωση της κεντρικής θερμοκρασίας (δηλαδή μείωση της ενεργειακής ζήτησης), ελάττωση της κατανάλωσης του οξυγόνου και δημιουργία ενεργειακών αποθεμάτων υπό μορφή γλυκογόνου, που αποθηκεύεται στα κύτταρα της γλοίας. Όταν -και μόνο τότε- (ο τονισμός των λέξεων είναι του συγγραφέα) έχει επιτευχθεί ικανοποιητικό επίπεδο ενεργειακών αποθεμάτων, το όνειρο μπορεί να επέλθει και να καταναλώσει αυτά τα αποθέματα, ακολουθώντας μεταβολικές οδούς πιθανόν διαφορετικές από τις οδούς της εγρήγορσης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η ονειρική συνείδηση καταναλώνει μια ποσότητα ενέργειας πιο σημαντική από εκείνη που καταναλώνει η εν εγρηγόρσει συνείδηση. Γι' αυτό όλες οι παρεμβάσεις που αυξάνουν την ενεργειακή ζήτηση του εγκεφάλου (υπερθερμία, πυρετός) ή μειώνουν την προσφορά (υποξία, ισχαιμία) καταστέλλουν την εμφάνιση του ονείρου, αλλά μπορούν να αυξήσουν την εγρήγορση ή τον ύπνο. Η υποχρέωση να ανανεωθούν τα ενεργειακά αποθέματα κατά τη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων εξηγεί, αναμφίβολα, αλλά όχι κατά αποκλειστικότητα, γιατί τα συστήματα που ευθύνονται για την ονειρική δραστηριότητα δεν μπορούν να λειτουργούν παρά μόνο με περιοδικό τρόπο...
...Συμπερασματικά, ο ύπνος βραδέων κυμάτων (καθεαυτό ύπνος) προετοιμάζει με πολλούς τρόπους τις απαραίτητες συνθήκες για την εμφάνιση του παράδοξου ύπνου (όνειρα). Η εμφάνισή του μαρτυρεί, κάθε στιγμή, αφενός την απουσία διέγερσης των συστημάτων της εγρήγορσης και μια σχεδόν ουδέτερη θερμοκρασία περιβάλλοντος, που επιτρέπει τη μείωση του μεταβολισμού, και αφετέρου τη δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος και της θερμοκρασίας του εγκεφάλου, καθώς επίσης και τη δημιουργία αποθεμάτων ενέργειας. Αυτές οι διαδικασίες φαίνονται απαραίτητες για την κινητοποίηση των χολινεργικών γεφυρο-προμηκικών νευρώνων που ευθύνονται για τον παράδοξο ύπνο.
Με άλλα λόγια, δεν «ονειρευόμαστε όταν κοιμόμαστε», «κοιμόμαστε για να -ή, τουλάχιστον, σε μεγάλο βαθμό για να- ονειρευόμαστε»! Γεγονός που και πάλι δείχνει το πόσο σημαντικά είναι τα όνειρα για τον εγκέφαλο μας.
Το ερώτημα, λοιπόν, γίνεται ακόμα πιο κεφαλαιώδες. Γιατί ονειρευόμαστε;
"Όνειρο" του Ολλανδού ζωγράφου M. C. Esher.
Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί κατά καιρούς: το όνειρο που εκτονώνει τα απωθημένα μας (όνειρο ψυχανάλυσης κατά Froyd), το όνειρο που μετατρέπει την πρόσφατη μνήμη σε μακροπρόθεσμη, το όνειρο που φέρνει «σε επαφή»το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου με το αριστερό, και πάει λέγοντας... Όπως είπαμε, οι υποθέσεις στις οποίες βασίστηκαν οι θεωρίες αυτές είτε δεν επαληθεύθηκαν είτε αποδείχθηκαν εσφαλμένες.
Μια πιθανή εξήγηση είχε φανεί αρχικά να δίνει η θεωρία που διατύπωσαν το 1983 οι Crickκαι Mitchison, βασιζόμενοι σε μια τροποποίηση της υπόθεσης που είχε προτείνει παλαιότερα ο Robert (ο νομπελούχος βιολόγος Francis Crick ήταν ο άνθρωπος που, μαζί με τον James Watson, αποκάλυψε το 1959 τη δομή του DNA). Η θεωρία αυτή ήθελε το όνειρο να αποτελεί ένα είδος «γομολάστιχας»που σβήνει επιλεκτικά όλες τις άχρηστες για τον εγκέφαλο πληροφορίες και αναμνήσεις - τα «παράσιτα»που, αν αφήνονταν εγγεγραμμένα, θα κατέκλυζαν το σύστημα και θα το οδηγούσαν σε ακαμψία και κατάρρευση. Το όνειρο, λοιπόν, θεωρήθηκε μια διαδικασία λήθης που διευκολύνει την περαιτέρω μάθηση, με την όλη θεωρία να συνοψίζεται σε «ονειρευόμαστε για να ξεχνάμε». Πειράματα σε ποντίκια, στα οποία είχε επιβληθεί στέρηση του παράδοξου ύπνου (στέρηση δηλαδή των ονείρων, με αφύπνιση όποτε το ΗΕΓ και το ΗΜΓ κατέγραφαν σχετική δραστηριότητα), έδειξαν μείωση της ικανότητας μάθησης όταν το προς αφομοίωση έργο ήταν σχετικά σύνθετο.
Φαινόταν ότι, επιτέλους, είχε βρεθεί μια άκρη· ώσπου ανάλογες μελέτες έγιναν και σε ανθρώπους οι οποίοι έπαιρναν αντικαταθλιπτικά φάρμακα και, άρα, στερούνταν ονείρων. Τα αποτελέσματα; Τζίφος. Όπως σημειώνει ο Michel Jouvet (ΒΛΕΠΕ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ):«Εάν, στο ζώο, υπάρχει σχέση ανάμεσα στον παράδοξο ύπνο και στη μάθηση, πρέπει να παραδεχτούμε ότι τέτοια σχέση δεν μπορεί να παρατηρηθεί στον άνθρωπο. Η χορήγηση βενζοδιαζεπινών (αγχολυτικά), που διαταράσσουν λίγο το όνειρο, επιφέρει, μερικές φορές, σημαντικές διαταραχές της μνήμης, ενώ οι ΙΜΑΟ (αντικαταθλιπτικά που αναστέλλουν τη δράση του ενζύμου ΜΑΟ), που καταστέλλουν εντελώς το όνειρο, δεν επιφέρουν καμιά διαταραχή της μνήμης».
Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε πλήρες σκοτάδιόσον αφορά τις λειτουργίες του ονείρου;
Ίσως όχι. Αυτό που πλέον γίνεται αντιληπτό από τους διάφορους μελετητές είναι ότι οι όποιες λειτουργίες των ονείρων δεν μπορούν να στριμωχτούν μέσω πειραμάτων που οδηγούν σε πορίσματα του τύπου «ναι-όχι», «άσπρο-μαύρο». Τα τελευταία χρόνια, μια καινούρια θεώρηση για τα όνειρα κερδίζει συνεχώς έδαφος μεταξύ των νευροβιολόγων, ενισχυόμενη διαρκώς και από νέες παρατηρήσεις. Ναι, φαίνεται ότι τα όνειρα παίζουν καθοριστικό ρόλο στις διαδικασίες της μάθησης και της αφομοίωσης, όχι όμως με τον απλοϊκό ρόλο της «γομολάστιχας»των Crick και Mitchison, αλλά με έναν πολύ πιο σύνθετο, δυναμικό, ίσως και κάπως τρομακτικό τρόπο. Ας δούμε κάποια δεδομένα που στηρίζουν τη θεώρηση αυτή.
Και πρώτα-πρώτα, γιατί τα ομοιόθερμα είδη (θηλαστικά, πτηνά) ονειρεύονται, ενώ τα ποικιλόθερμα (ψάρια, ερπετά, αμφίβια) όχι;Πειστική απάντηση στο ερώτημα αυτό φαίνεται να δίνει η παρατήρηση ότι, ενώ τα τελευταία διατηρούν την ικανότητα να αναγεννούν τους νευρώνες τους καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους, η ικανότητα αυτή (νευρογένεση) παύει στα ομοιόθερμα λίγο μετά τη γέννηση (μετά τον τρίτο μήνα στον άνθρωπο - η περαιτέρω μεγέθυνση του εγκεφάλου οφείλεται σε αύξηση του μεγέθους των νευρώνων, όχι σε αύξηση του αριθμού τους). Με άλλα λόγια, ενώ στα ψάρια, τα αμφίβια και τα ερπετά υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας νέων περιοχών του εγκεφάλου ανάλογα με τις ανάγκες του ζώου, στα θηλαστικά και τα πτηνά η δυνατότητα αυτή λείπει. Εξαίρεση αποτελεί η δυνατότητα ανάπλασης των οσφρητικών -και μόνο- νευρώνων στα θηλαστικά και μια ήπια νευρογένεση που παρατηρείται στα πτηνά εποχιακά, κατά τις περιόδους αναπαραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι τα ζώα που δεν ονειρεύονται έχουν τη δυνατότητα να εγγράψουν και να σβήσουν δεδομένα ή να εντυπώσουν τρόπους αυτοματοποιημένης συμπεριφοράς δημιουργώντας νέα συμπλέγματα νευρώνων στον εγκέφαλο τους. Εμείς οι άνθρωποι, όμως, όπως και όλα τα είδη που ονειρεύονται, στερούμαστε τη δυνατότητα αυτή, οπότε οι όποιες αναπροσαρμογές μπορούν να γίνουν αποκλειστικά και μόνο σε επίπεδο διασύνδεσης των ήδη υπαρχόντων εγκεφαλικών νευρώνων (για την ακρίβεια, μετά την εφηβεία, χάνουμε κάμποσες χιλιάδες νευρώνων καθημερινά - ευτυχώς διαθέτουμε μερικά δισεκατομμύρια). Τα όνειρα, λοιπόν, φαίνεται να έχουν κάποια σχέση με την οργάνωση των πληροφοριών στον εγκέφαλο, δηλαδή με τις διαδικασίες της μάθησης και της αφομοίωσης.
Μια άλλη σημαντική παρατήρηση έχει να κάνει με το ότι, όπως έδειξαν καταγραφές της ονειρικής εγκεφαλικής δραστηριότητας μέσω του ΗΕΓ και των ταχέων οφθαλμικών κινήσεων (REM)μέσω του ΗΜΓ, οι κυματομορφές (patternsκυμάτων) που παρατηρούνται μεταξύ ατόμων της ίδιας γενιάς ποντικιών ή μεταξύ ανθρώπων μονοζυγωτών διδύμων (διδύμων που διαθέτουν ίδιο DNAκαι μοιάζουν σαν «δυο σταγόνες νερό») κατά τη διάρκεια των ονείρων είναι όμοιες. Πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει ένα γενετικό συστατικό στα όνειρα, ότι αυτά αποτελούν πεδίο έκφρασης της γενετικής μνήμης κάθε ατόμου.
Από την άλλη μεριά, οι ονειρικές περιπέτειες που βιώνουμε κάθε νύχτα συχνά διαδραματίζονται σε χώρους του οικείου μας περιβάλλοντος, με το όλο σκηνικό να συμπληρώνεται από πρόσωπα, αντικείμενα και καταστάσεις της καθημερινότητας μας. Τα όνειρα, με άλλα λόγια, ενσωματώνουν σε μεγάλο βαθμό γεγονότα της ξύπνιας μας ζωής. Μια μελέτη που έγινε σε δείγμα 400 ονειρικών αναμνήσεων διαφορετικών ατόμων αποκάλυψε κάποιες σημαντικές ιδιομορφίες στον τρόπο με τον οποίο τα στοιχεία αυτά της ξύπνιας ζωής αναδύονται στα όνειρα. Η μελέτη επικεντρώθηκε στην ανάδυση γεγονότων, όχι παλαιότερων των 15 ημερών, ενώ, από τις 400 ονειρικές αναμνήσεις που εξετάστηκαν, οι 130 συγκεντρώθηκαν υπό συνθήκες καθημερινής ζωής και οι 270 κατά τη διάρκεια ταξιδιών στο εξωτερικό ή αμέσως μετά από αυτά. Τα αποτελέσματα ήταν ενδιαφέροντα.
Αστρολογία, ζώδια σήμερα, ωροσκόπιο, αστρολογικές προβλέψεις ...Τα όνειρά σου κρύβουν σημαντικά νοήματα και προβλέψεις για το μέλλον σου, διάβασε τώρα την ερμηνεία τους! ...
Eνημέρωση σε θέματα ιατρικής & υγείας,ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ... συμβουλές υγείας,πως θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας ...
Tv-Movies-Ελληνικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, εκπομπές και μουσική - Greek movies, tv series, tv shows and music, Ελληνικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, εκπομπές και μουσική
