Το άλμπουμ της με τίτλο «21» έχει ήδη πουλήσει 17 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, η ίδια θεωρείται μία από τις καλύτερες, νεαρές τραγουδίστριες του πλανήτη και την περασμένη Κυριακή το βράδυ σάρωσε τα εφετινά βραβεία Γκράμι, κερδίζοντας έξι από τα κυριότερα - μεταξύ αυτών του καλύτερου τραγουδιού και του καλύτερου άλμπουμ της χρονιάς. 

Η είδηση, όμως, είναι άλλη: πως η 23χρονη Αντέλ τραγούδησε ζωντανά στη σκηνή για πρώτη φορά έπειτα από την εγχείρηση στις φωνητικές χορδές στην οποία υποβλήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, για να αφαιρέσει έναν πολύποδα που αιμορραγούσε.

«Πολύποδας που αιμορραγούσε»… οι λέξεις φέρνουν στο μυαλό μακάβριες εικόνες. Όμως ο γιατρός που χειρούργησε τη νεαρή Βρετανίδα λέει πως η κατάσταση δεν είναι και τόσο δραματική όσο ακούγεται - «δεν υπάρχει μεγάλη απώλεια αίματος», τονίζει ο δρ Στήβεν Ζάιτελς - ούτε προσβάλλει μόνον κορυφαίους τραγουδιστές.

Οι τηλεοπτικές «αυθεντίες», λ.χ., που ουρλιάζουν αναμεταξύ τους στα κανάλια, οι πωλητές που διαφημίζουν με στεντόρεια φωνή την πραμάτεια τους και οι χρηματιστές που… ξελαρυγγιάζονται για να «κλείσουν» τις μετοχές, είναι μερικές από τις πληθυσμιακές ομάδες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να τραυματίσουν τις φωνητικές τους χορδές και να παρουσιάσουν έναν πολύποδα.

Ο κίνδυνος αυτός πηγάζει από την κακή χρήση ή την κατάχρηση της φωνής και αφορά πρωτίστως όσους ασκούν επαγγέλματα που άπτονται της φωνής (άλλα παραδείγματα είναι δικηγόροι, δάσκαλοι, τηλεφωνητές και ηθοποιοί).

«Οι τραυματισμοί στον μαλακό ιστό των φωνητικών χορδών, που συνήθως οφείλονται στην επαναλαμβανόμενη κακοποίησή τους, μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση διαφόρων μορφωμάτων, ένα από τα οποία είναι ο πολύποδας», λέει ο δρ Ζάιτελς, ο οποίος είναι διευθυντής του Κέντρου Φωνής στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και καθηγητής Λαρυγγικής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. 

«Καθώς μεγαλώνει ο πολύποδας, η φωνητική χορδή που τον φέρει γίνεται ολοένα πιο δύσκαμπτη, με συνέπεια να μην πάλλεται όπως πρέπει και να αλλοιώνεται η ποιότητα της φωνής», προσθέτει.

Η αλλοίωση αυτή έχει ως επακόλουθο συμπτώματα όπως «σπάσιμο» της φωνής, εύκολη φωνητική κόπωση και βραχνάδα (οι ειδικοί λένε πως οποιοσδήποτε έχει βραχνάδα επί 15-20 ημέρες, δίχως άλλα συμπτώματα από το αναπνευστικό, πρέπει να πηγαίνει για έλεγχο σε έναν ΩΡΛ). Τα συμπτώματα αυτά σε έναν τραγουδιστή σημαίνουν κάτι πολύ απλό: «δεν μπορεί να τραγουδήσει», κατά τον δρα Ζάιτελς. 

Κακές συνήθειες

Στον τραυματισμό των φωνητικών χορδών, που βρίσκονται στον λάρυγγα, μπορεί να συμβάλλουν ορισμένες κακές συνήθειες: όταν κάποιος μιλάει επίμονα με λάθος τόνο, μιλάει πολύ, ουρλιάζει, φωνάζει ή χρησιμοποιεί πολύ τη φωνή του παρότι είναι άρρωστος, μπορεί να τραυματίσει τις φωνητικές του χορδές.

Ειδικά στους τραγουδιστές, ο κίνδυνος τραυματισμού είναι αυξημένος όταν βγαίνουν να τραγουδήσουν δίχως να έχουν προθερμάνει πρώτα τη φωνή τους ή δίχως να έχουν διδαχτεί από έναν ειδικό πως πρέπει να τραγουδούν.

Ρόλο μπορεί επίσης να παίξουν οι φωνητικές απαιτήσεις των τραγουδιών: ο δρ Ζάιτελς λέει πως βλέπει πολύ περισσότερους τραγουδιστές της όπερας με πολύποδα στις φωνητικές χορδές παρά τραγουδιστές της ροκ (όπως ο τραγουδιστής των Aerosmith Στίβεν Τάιλερ) ή της σόουλ (όπως η Αντέλ). 

«Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι οι τραγουδιστές της όπερας πρέπει να τραγουδούν με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια», εξηγεί.

Ο κύριος παράγοντας κινδύνου, όμως, παραμένει η κακοποίηση της φωνής, κατά τον δρα Τζέραλντ Μπερκ, διευθυντή στο Κέντρο Φωνής για την Ιατρική & τις Τέχνες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες. 

Όταν μάλιστα αυτός που κακοποιεί τη φωνή του είναι και καπνιστής, ξενυχτάει και δεν τρέφεται σωστά (όπως έκανε η Αντέλ, πριν αρρωστήσει), τότε «ο κίνδυνος εκδηλώσεως ενός πολύποδα στις φωνητικές χορδές αυξάνεται ακόμα περισσότερο», προσθέτει. 

Διάγνωση και θεραπεία

Η διάγνωση του πολύποδα γίνεται με βάση το ιστορικό του ασθενούς, τον έλεγχο από τον γιατρό και εξειδικευμένες εξετάσεις. Αναλόγως με τον τύπο του πολύποδα (υπάρχουν πέντε διαφορετικοί), συστήνεται και η απαιτούμενη θεραπεία, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις είναι λογοθεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή και σε άλλες χειρουργική αφαίρεση.

Η Αντέλ υποβλήθηκε σε μικροχειρουργική επέμβαση με λέιζερ, το οποίο αφαιρεί τον καλοήθη όγκο και σταθεροποιεί τα αιμοφόρα αγγεία που έχουν αρχίσει να αιμορραγούν, κατά τον δρα Ζάιτελς. Η επέμβαση διαρκεί μία ώρα και δεν απαιτεί νοσηλεία του ασθενούς, ενώ η αποθεραπεία μπορεί να διαρκέσει 2-3 μήνες και συμπεριλαμβάνει λογοθεραπεία.

Ο δρ Μπερκ, πάντως, διευκρινίζει ότι η αποθεραπεία μετά την επέμβαση μπορεί να καθυστερήσει, εάν ο ασθενής εξακολουθήσει το κάπνισμα – κάτι που, κατά δήλωσή της, η Αντέλ «έκοψε μαχαίρι» αμέσως μόλις ενημερώθηκε για τον πολύποδά της.

Οι επιπλοκές των χειρουργικών επεμβάσεων είναι αρκετά σπάνιες και συνήθως σχετίζονται με την διαδικασία επούλωσης, προσθέτει ο δρ Μπερκ. Όσον αφορά την (επίφοβη) αλλαγή της φωνής έπειτα από την εγχείρηση, πολύ δύσκολα μπορεί να συμβεί - εκτός πια κι αν κατά την επέμβαση αφαιρεθεί κατ’ ανάγκην μεγάλο τμήμα του ιστού της φωνητικής χορδής.

Ακόμα σπανιότερες είναι περιπτώσεις όπως της Τζούλι Άντριους, η οποία έχασε τη φωνή της στα τέλη της δεκαετίας του ’90 έπειτα από μία εγχείρηση για πολύποδα. Όμως η Ιατρική έχει εξελιχθεί σημαντικά έκτοτε, κατά τον δρα Ζάιτελς, ο οποίος ανέλαβε προ καιρού να κάνει διορθωτική επέμβαση στην ηθοποιό που αποκατέστησε σε σημαντικό βαθμό το πρόβλημα.