«Αλήθεια, τι σε έκανε να ταξιδέψεις στο Ελ Σαλβαδόρ;» με ρώτησε ένας φίλος. «Είναι η τελευταία χώρα της "Ruta Maya", της περιπέτειας της εγκατάστασης του λαού των Μάγιας στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής» του απάντησα!

Τελικά μπορεί οι πυραμίδες να μην ήταν τόσο μεγαλοπρεπείς όσο στις άλλες χώρες, όμως ήταν η αφορμή για να γνωρίσω αυτή την «άγνωστη» και παραγκωνισμένη μικρή χώρα. Τη μικρότερη χώρα της Κεντρικής Αμερικής -το Ελ Σαλβαδόρ - που έχει έκταση 20.688 τ.χλμ. και 320 χλμ. ακτογραμμής, τη διασχίζεις μέσα σε μερικές ώρες απ' άκρη σ' άκρη.

Καταλαμβάνει τα αρχαία εδάφη της Κουσκατλάν (Γη της Ευτυχίας) και κατοικούν αρκετές ινδιάνικες φυλές: Πιπίλ στις ακτές, Ποκομάμ στα σύνορα με τη Γουατεμάλα, Λένκας και Ουλούας στον Βορρά, Τσόρτι δυτικά του ποταμού Λέμπα. Το έδαφος της χώρας περιλαμβάνει τρεις οροσειρές και ένα κεντρικό οροπέδιο με πολλά βουνά καθώς και 25 ηφαίστεια.

Διασχίζεται από τον ποταμό Λέμπα, ενώ φυσικές λίμνες και ποτάμια συμπληρώνουν τις ομορφιές. Στα υψίπεδα καλλιεργείται καφές, στα παράκτια βαμβάκι και στα χαμηλά ζάχαρη. Λόγω των καλλιεργειών λίγα από τα αυτόχθονα φυτά έχουν επιζήσει και ανάμεσά τους βάλσαμο και μανγκρόβια.


Σήμερα οι μεστίσο (από Ισπανούς με Ινδιάνες) αποτελούν το 94% των 6 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας, μόλις το 5% είναι Ινδιάνοι, ενώ το 1% είναι απόγονοι Ευρωπαίων. Το μικρό Ελ Σαλβαδόρ έχει να σου δώσει κάτι ξεχωριστό, όπως ξεχωριστοί είμαστε όλοι οι άνθρωποι.
Πινιάτα, η αγαπημένη των παιδιών
Η pinata (πινιάτα), ίσως το πιο αγαπημένο παιδικό έθιμο στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, πέρα από τις γιορτές των Χριστουγέννων, τηρείται και στα γενέθλια των παιδιών, αφού δεν νοούνται γενέθλια χωρίς πινιάτα! Κούκλες από γερά χαρτόνια και πολύχρωμα γκοφρέ χαρτιά σε διάφορα παιδικά σχέδια δανεισμένα από δημοφιλείς ταινίες, γεμίζονται με πολλές καραμέλες, σοκολατάκια, διάφορα γλυκίσματα και μικρά δωράκια.

Στη συνέχεια το παιδί με ένα ραβδί επίσης από γκοφρέ χαρτί με μεγάλο κεφάλι που παριστάνει κάποιον αγαπημένο ήρωα, χτυπάει την πινιάτα που έχει κρεμαστεί κάπου ψηλά, ώσπου να σπάσει και να αποκαλυφθούν οι κρυμμένοι θησαυροί! Η φωτογραφία από ειδικό κατάστημα με πινιάτας στο κέντρο της πόλης, στην Πλάσα Λιμπερτάδ.

Η λίμνη Ντε Κοατεπέκ
Στον δρόμο για τη Σάντα Ανα τα βλέμματα κλέβει η θέα της λίμνης Κοατεπέκ. Η Λάγκο ντε Κοατεπέκ περιβάλλεται από τα ηφαίστεια Σέρο Βέρντε, Σάντα Ανα και Ισάλκο. Πρόκειται για λίμνη ηφαιστειακού κρατήρα, με πλάτος 6 χλμ. και βάθος 120 μέτρων, και πολύ έντονη βλάστηση περιμετρικά. Στην ανατολική πλευρά του ηφαιστείου Σάντα Ανα, γύρω από τη λίμνη υπάρχουν αρκετά εξοχικά σπίτια και είναι δημοφιλής προορισμός των οικογενειών για πικνίκ στη φύση, ενώ υπάρχουν και αρκετά εστιατόρια και ξενοδοχεία.   

Και λίγη Ιστορία…
Ηταν το 1524 όταν ο παλιός μας γνώριμος από την κατάκτηση της Γουατεμάλας Πέδρο δε Αλβαράδο έφτασε με τους κονκισταδόρες του για να κατακτήσει τη χώρα. Δεν υπολόγιζε όμως τις δυνάμεις του ινδιάνου αρχηγού Ατλακάτλ, ο οποίος όχι μόνο κατάφερε να απωθήσει τους κονκισταδόρες αλλά να τραυματίσει και τον ίδιο τον Αλβαράδο.

Η δεύτερη απόπειρα έγινε από τον ξάδερφο του Ντιέγκο το 1528, και δυστυχώς ήταν επιτυχής. Τότε η φυλή των Πιπίλ που μιλούσε τη γλώσσα Νάουα, συγγενική με τη Ναούατλ των μεξικανικών φυλών Αζτέκων και Τολτέκων, και όριζε τη χώρα, υποδουλώθηκε.

Οι Ισπανοί κατακτητές ίδρυσαν το Σαν Σαλβαδόρ το 1525 σε απόσταση περίπου 30 χλμ. βορειοδυτικά της σημερινής πόλης και τη μετέφεραν στο σημείο αυτό τρία χρόνια αργότερα. Ανακηρύχθηκε πόλη το 1546, και έτσι το Σαν Σαλβαδόρ έγινε η πρωτεύουσα της αποικιοκρατικής επαρχίας Κουσκατλάν.

Στη γη όπου οι Ολμέκοι ζούσαν από το 2000 π.Χ., ενώ οι πυραμίδες στο Τασουμάλ και στο Σαν Αντρές απεδείκνυαν ότι οι Μάγιας ζούσαν στο Δυτικό Ελ Σαλβαδόρ για περισσότερα από 1.000 χρόνια, οι Ισπανοί επέβαλαν την καλλιέργεια βαμβακιού, βάλσαμου και λουλακιού. Δεκατέσσερις οικογένειες πήραν τον έλεγχο της γης. Ηλεγχαν τους Ινδιάνους επιβάλλοντάς τους την καθολική θρησκεία και έφεραν περίπου 2.000 σκλάβους από την Αφρική. Στις 5 Νοεμβρίου του 1810 ο ιερέας Χοσέ Ματίας Ντελγκάδο κήρυξε την ανεξαρτησία της χώρας, η οποία όμως δεν κατακτήθηκε πριν από τις 15 Σεπτεμβρίου του 1821.

Παρ’ όλα αυτά όμως οι ίδιες οικογένειες εξακολούθησαν να εκμεταλλεύονται τους Ινδιάνους. Ετσι με σύνθημα «Γη σε αυτούς που τη δουλεύουν» ο Ινδιάνος Αναστάσιο Ακίνο, που θεωρείται εθνικός ήρωας, προσπάθησε να ξεσηκώσει ανεπιτυχώς σε επανάσταση τους Ινδιάνους. Στα χρόνια 1834-1839 το Σαν Σαλβαδόρ ήταν πρωτεύουσα των Ηνωμένων Επαρχιών της Κεντρικής Αμερικής και πρωτεύουσα της χώρας από το 1839. Το Ελ Σαλβαδόρ ταλαιπωρήθηκε για αρκετά χρόνια με εμφυλίους πολέμους που διήρκεσαν από το 1980 ως το 1992. Στη διάρκειά τους πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι εγκατέλειψαν τη χώρα βρίσκοντας καταφύγιο στις ΗΠΑ, κυρίως στην Καλιφόρνια, και σήμερα αποτελούν την κύρια πηγή εισροής συναλλάγματος, το οποίο στέλνουν στις οικογένειές τους.

Οταν οι συνθετικές βαφές παραγκώνισαν το λουλάκι, η καλλιέργεια στράφηκε προς τον καφέ. Οι καφεταλέρος που ξεπήδησαν και αποτελούν μόλις το 2% του πληθυσμού έγιναν πλούσιοι καρπούμενοι τα κέρδη από το 95% των εξαγωγών καφέ της χώρας.



Η Σάντα Ανα με τις καλλιέργειες του καφέ
Το 65% της οικονομίας του Ελ Σαλβαδόρ βασίζεται στην καλλιέργεια του καφέ, κατακτώντας την έβδομη θέση στον κόσμο με παραγωγή πάνω από 165 τόνους τον χρόνο της ποικιλίας αράμπικα. Το ηφαιστειογενές έδαφος και το κλίμα στα υψίπεδα του Ελ Σαλβαδόρ θεωρούνται ιδανικά για την καλλιέργεια του πολύτιμου θάμνου με τους καρπούς σαν μικρά πετροκέρασα, ενώ η Σάντα Ανα είναι η καρδιά της καλλιέργειας του καφέ και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη με 250.000 κατοίκους. Οι κάτοικοί της είναι φιλικοί και σχετικά ευημερούν από την καλλιέργεια. Μέσα στην πόλη, πέρα από τον νεο-γοτθικό Καθεδρικό και το Θέατρο, δεν θα δείτε κάτι τουριστικά ενδιαφέρον.

Η πρωτεύουσα Σαν Σαλβαδόρ
Το Σαν Σαλβαδόρ, προστατευόμενο του «Σωτήρα του Κόσμου» που εορτάζεται στις 4 - 6 Αυγούστου, είναι η μεγαλύτερη πόλη του Ελ Σαλβαδόρ με πληθυσμό 500.000 κατοίκους. Αν και είναι πόλη ιστορική, δεν θα βρείτε παλιά μνημεία γιατί έχουν καταστραφεί αρκετές φορές: από τον σεισμό το 1854 και το 1873, από την έκρηξη του ηφαιστείου Ελ Σαλβαδόρ το 1917, από πλημμύρες το 1934, από τον μεγάλο σεισμό το 1986.

Γι’ αυτό πολύ λίγα είναι αυτά που μπορείτε να θαυμάσετε και μάλλον θα σας δώσει μιαν αδιάφορη εικόνα, ειδικά αν έρχεστε από κάποια άλλη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Στην καρδιά του κέντρου της πόλης θα δείτε τον Μητροπολιτικό Ναό στη γωνία της κεντρικής πλατείας Πλάσα Μπάριος και το Παλάσιο Νασιονάλ που πριν από τον σεισμό του 1986 ήταν η έδρα της κυβέρνησης.

Το Τεάτρο Νασιονάλ βρίσκεται απέναντι από την Πλάσα Μορασάν με φήμη εγκληματικής περιοχής. Η Μερκάδο Σεντράλ είναι η κύρια λαϊκή αγορά της πόλης, στη Μερκάδο Εσκουαρέλ θα βρείτε και αρκετά χειροτεχνήματα, ενώ η Μερκάδο Νασιονάλ ντε Αρτεσανίας φημίζεται για την ποιότητα των χειροτεχνημάτων που ανεβάζει τις τιμές.

Υπάρχει μεγάλη ανεργία, γι’ αυτό και οι περισσότεροι επαρχιώτες συγκεντρώνονται στην πρωτεύουσα, της οποίας το κέντρο παρουσιάζει εγκληματικότητα. Οι περισσότεροι υποαπασχολούνται ως υπαίθριοι πωλητές. Η Σόνα Ρόσα είναι η αριστοκρατική περιοχή του κέντρου με τα πολυτελή εστιατόρια, όμως οι σχεδόν καθημερινές συμπλοκές – πολλές φορές ένοπλες – του κέντρου ωθούν τις οικονομικά εύρωστες οικογένειες στα νεόδμητα προάστια, προσφέροντας ασφαλή διαβίωση.

Ετσι στην Μπουλβάρ ντε λος Ερόες (Λεωφόρος των Ηρώων) είναι χτισμένες βίλες και πολυτελείς κατοικίες, και πρόκειται για μια από τις ασφαλέστερες και ακριβότερες περιοχές του Σαν Σαλβαδόρ. Στην περιοχή αυτή βρίσκονται και τα ακριβότερα ξενοδοχεία, καθώς και τα μεγάλα εμπορικά κέντρα Metrocentro και Metrosur. Επιγραφές με νέον, τεράστια διαφημιστικά ταμπλό με γνωστά μοντέλα, αλυσίδες φαστ φουντ, καφέ, εστιατόρια και μπαράκια δημιουργούν μια έντονα ξενόφερτη ατμόσφαιρα, αταίριαστη με την παράδοση της χώρας.

Σέρο Βέρντε και ηφαίστειο Ισάλκο
Το Σέρο Βέρντε που εκτείνεται πάνω από τη λίμνη Κοατεπέκ και το παλιό ηφαίστειο είναι εθνικό πάρκο και προσφέρει εξαιρετική θέα της λίμνης και του ηφαιστείου Ισάλκο. Με πλούσια βλάστηση από πεύκα, συκιές, κάκτους και φτέρες, είναι το καταφύγιο πολλών από τα 400 είδη πουλιών που ζουν σε όλη τη χώρα, ανάμεσά τους το σπάνιο κετσάλ και το τουκάν με τη μακριά μύτη. Ξεκίνησε να δημιουργείται ένας μαύρος κώνος και σε λίγο χρόνο διαμορφώθηκε το ηφαίστειο, που σήμερα φτάνει τα 1.910 μέτρα ύψος.

Το ηφαίστειο, που έβγαζε καπνό και λάβα – εντυπωσιακά ορατή το βράδυ –, κατακτώντας τον τίτλο «Ο φάρος του Ειρηνικού», σταμάτησε έπειτα από μια συνεχή δραστηριότητα 187 ετών, το 1957. Η γη γύρω του είναι πολύ εύφορη για τις καλλιέργειες. Για όσους έχουν καλή φυσική κατάσταση υπάρχει σηματοδοτημένο μονοπάτι για πεζοπορία που ξεκινάει από το πάρκινγκ και χρειάζονται 3-4 ώρες περπάτημα ως την κορυφή. Ενα άλλο σημείο για να απολαύσετε τη θέα είναι από τον χώρο πικνίκ του Σέρο Βέρντε, όπου από ύψος 2.030 μέτρων απολαμβάνετε την ομορφιά της λίμνης και του ηφαιστείου.

Χόγια ντε Σερέν: η «Πομπηία της Κεντρικής Αμερικής»
Στην κοιλάδα Σαποτιτάν, κοντά στο τελετουργικό κέντρο των Μάγιας του Σαν Αντρέ, το μικρό χωριό Χόγια ντε Σερέν αποκαλύφθηκε κατά τύχη το 1976. Κάτοικοί του οι απόγονοι των Μάγιας, Πιπίλ. Οι Πιπίλ έφθασαν στο κεντρικό Ελ Σαλβαδόρ τον 11ο αιώνα μετά την πτώση του πολιτισμού των Μάγιας στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού. Ονόμαζαν τη γη Κουσκατλάν, που σημαίνει «Γη της ευτυχίας».

Ο πολιτισμός τους είχε πολλές ομοιότητες και με τον πολιτισμό των Αζτέκων, αλλά πρωτίστως με εκείνον των Μάγιας. Στη φυλή τους ανήκουν τα ερείπια των πυραμίδων στο Σαν Αντρέ, Τασουμάλ και Χόγια ντε Σερέν. Το «κόσμημα των Σερέν», θάφτηκε γύρω στα 600 μ.Χ., όταν η τρομερή έκρηξη του ηφαιστείου Λαγκούνα Καλντέρα το σκέπασε με τόνους λάβας ύψους 4-6 μέτρων, ενώ οι υψηλές θερμοκρασίες (100οC - 500οC) διατήρησαν εσωτερικά όχι μόνο τα κτίρια αλλά και τα αντικείμενα και τις τροφές.

Πρόσβαση: 

Η επίσκεψη στο Ελ  Σαλβαδόρ συνήθως συνδυάζεται και με άλλες χώρες της Κεντρικής  Αμερικής. Αν διαλέξετε το  Ελ Σαλβαδόρ για κύριο  προορισμό, η οικονομικότερη πτήση είναι με την  Delta Airlines μέσω δύο ενδιάμεσων σταθμών των  ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να  κάνετε το λιγότερο 33  ώρες (!).

Η συντομότερη  και καλύτερη επιλογή είναι  η Lufthansa με συνδυασμό  των εταιρειών United και  Taca Airlines. Είναι περίπου  300 ευρώ ακριβότερη,  όμως θα κάνετε 18,5 ώρες  μέσω Φραγκφούρτης και  Ουάσιγκτον.

Το αεροδρόμιο απέχει από το κέντρο  της πρωτεύουσας Σαν Σαλβαδόρ περίπου 30 λεπτά. 

Διαμονή: 

Οπως θα διαπιστώσετε η  πόλη είναι δύο ταχυτήτων:  πλούσιοι και φτωχοί. Επειδή  δυστυχώς η φτώχεια φέρνει και εγκληματικότητα καλό είναι να επιλέξετε να μείνετε στην πλούσια περιοχή. 

Το «Real Intercontinental  San Salvador» (Blvd de los  Heroes, τηλ.: +5032113333) ανήκει στη γνωστή  σειρά των πολυτελών ξενοδοχείων και βρίσκεται στην  ασφαλή αριστοκρατική γειτονιά της πόλης.

Εξίσου πολυτελές και το «Hotel  Sheraton Presidente» (Av.  La Revolucion, San Benito,  τηλ.: +5032283400).

Το  «Hotel Mediterraneo Plaza»  (5 cl. Pte. No 4319, Entre 83  y 85 Col Escalon, τηλ.: +50322634640) στεγάζεται σε  ένα παλιό κτίσμα αποικιοκρατικής αρχιτεκτονικής με  εσωτερική αυλή και κήπο  λουλουδιών ολόγυρα. 

Κομψό και χαριτωμένο και  το «Casa Las Magnolias»  (Av. Las Magnolias 226, Col.  San Benito). 

Φαγητό: 

Από τις δημοφιλέστερες  λιχουδιές στο Ελ  Σαλβαδόρ – μάλλον το  εθνικό φαγητό – είναι οι  «πουπούσας», ένα φθηνό  και χορταστικό γεύμα που  τρώγεται ανάμεσα σε κύρια γεύματα. Πρόκειται για  πίτες, κυρίως από αλεύρι  καλαμποκιού ζυμωμένο  με λίγο χωριάτικο τυρί ή  ξερά φασόλια, και ψήνεται  με λίγο λάδι. Στο σερβίρισμά του ο πελάτης κατά  βούληση προσθέτει λάχανο και καρότο τουρσί μαζί  με καυτερή σάλτσα.

Για  παραδοσιακή κουζίνα είναι γνωστά τα «El Sopon  Tipico» (Escalon sobre 1a  Calle Pte y 71 Av. Norte)  και «La Finquita» (Final Av.  Las Magnolias 36, Colonia  Las Rosas 2).

Πολύ δημοφιλή είναι και τα εστιατόρια της αργεντίνικης κουζίνας με την ποικιλία ψητών κρεάτων και κρεατολιχουδιές, όπως το «La  Pampa Argentina» (Col.  Campestre Av.Alfredo  Espino Calle A 1324).