Το δέρμα είναι ένας ιστός, ένα όργανο-στόχος, που
δέχεται την επίδραση πολλών ορμονών, αλλά παράλληλα είναι σε θέση και να
συνθέτει και να μεταβολίζει ορμόνες.
Η εμφάνιση της ακμής στην εφηβεία είναι εκδήλωση των ορμονικών
αλλαγών που συντελούνται στο σώμα και συνδέεται με την αύξηση των
ανδρογόνων στο αίμα, που με τη σειρά τους θα δράσουν στους
σμηγματογόνους αδένες και στους θύλακες των τριχών που αποτελούν ως μια
ενότητα τις τριχοσμηγματογόνες μονάδες.
Τα ανδρογόνα που κυκλοφορούν στο αίμα (η δεϋδροεπιανδροστερόνη, η
θειική δεϋδροεπιανδροστερόνη, η Δ4-ανδροστενδιόνη, ή τεστοστερόνη, η
διϋδροτεστοστερόνη) είτε παράγονται από τους ενδοκρινείς αδένες
(επινεφρίδια, όρχεις ή ωοθήκες), είτε προέρχονται από μετατροπή, με τη
δράση κατάλληλων ενζύμων, των λιγότερων ισχυρών ανδρογόνων, όπως είναι
τα επινεφριδιακά ανδρογόνα ή η Δ4 ανδροστενδιόνη, που είναι το κυριότερο
ανδρογόνο της ωοθήκης, σε τεστοστερόνη και διϋδροτεστοστερόνη.
Η φυσιολογική δραστηριοποίηση των σμηγματογόνων αδένων στην εφηβεία
συνδέεται επίσης με τα αυξημένα επίπεδα της σωματομεδίνης (IGF-1) και
την αυξημένη δραστηριότητα του ενζύμου 5α-αναγωγάση, που μετατρέπει την
τεστοστερόνη στο πλέον ισχυρό ανδρογόνο, τη διϋδροτεστοστερόνη. Η
διϋδροτεστοστερόνη είναι αυτή που θα δράσει μέσω του ανδρογονικού
υποδοχέα της τριχοσμηγματογόνου μονάδας, αυξάνοντας τη λιπαρότητα και
την τριχοφυΐα του δέρματος.
Άλλες ορμόνες όπως η προλακτίνη, αν και ασκούν δράση στην
τριχοσμηγματογόνο μονάδα, δεν σχετίζονται με την εμφάνιση τριχοφυΐας ή
ακμής.
Η τριχοσμηγματογόνος μονάδα είναι σε θέση να μετατρέψει, επειδή
διαθέτει τα απαραίτητα ένζυμα, όχι μόνο την τεστοστερόνη, αλλά και τα
λιγότερο ισχυρά ανδρογόνα, όπως η Δ4-ανδροστενδιόνη και τα επινεφριδιακά
ανδρογόνα (DHEA, DHEA-S) στο τελικό προϊόν, τη διϋδροτεστοστερόνη.
Συνεπώς και τα λιγότερο ισχυρά ανδρογόνα, όταν για κάποιο λόγο αυξάνεται
η παρουσία τους στο αίμα, μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση της ακμής και
της τριχοφυΐας.
Αιτίες για αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων μπορεί να υπάρχουν πολλές, με
προεξάρχουσα στη γυναίκα την ύπαρξη πολυκυστικών ωοθηκών, αλλά και την
συγγενή υπερπλασία των επινεφριδίων, τη νόσο του Cushing και σπανιότερα
κάποιους όγκους των επινεφριδίων ή των ωοθηκών ή την ανδρογονική δράση
κάποιων φαρμάκων.
Αυξημένη τριχοφυΐα και ακμή όμως μπορούμε και να έχουμε με
φυσιολογική παραγωγή των ανδρογόνων, όταν αυξάνεται ο μεταβολισμός των
λιγότερο ισχυρών ανδρογόνων σε τεστοστερόνη και διϋδροτεστοστερόνη, όπως
συμβαίνει με την αύξηση του λιπώδους ιστού επί παχυσαρκίας.
Διαγνωστικά η επανεμφάνιση ή η επιδείνωση της ακμής, ειδικά μετά την
ενηλικίωση ή ο συνδυασμός ακμής και αυξημένης τριχοφυΐας στη γυναίκα
είναι συχνά συμπτώματα κάποιον ενδοκρινικών παθήσεων και χρειάζονται
διερεύνηση από τον ενδοκρινολόγο.
Ο εργαστηριακός έλεγχος που δίνεται εξαρτάται από τα ευρήματα της
κλινικής εξέτασης και περιλαμβάνει συνήθως τον προσδιορισμό κάποιον
ορμονών στο αίμα, που γίνεται στη γυναίκα σε συγκεκριμένες μέρες του
κύκλου και τον απεικονιστικό έλεγχο των ωοθηκών ή των επινεφριδίων, όπως
επίσης μπορεί να περικλείει και κάποιες διαγνωστικές δοκιμασίες.
Σε περίπτωση ενδοκρινικής πάθησης η φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται
εξαρτάται από το νόσημα και μπορεί να περιλαμβάνει αντισυλληπτικά ή/
και αντιανδρογόνα, κορτικοστεροειδή,
GnRH ανάλογα, αναστολείς του ενζύμου 5α-αναγωγάση κ.α.
Εξίσου όμως σημαντική θεραπευτική μέριμνα με τη φαρμακευτική είναι ο
έλεγχος του σωματικού βάρους και η απώλεια βάρους σε υπέρβαρα και
παχύσαρκα άτομα, όπως και η έναρξη σωματικής δραστηριότητας.
| 
