Θα προσπαθήσω να μοιραστώ λίγες σκέψεις μου για το τι συμβαίνει σε ψυχικό επίπεδο στους ανθρώπους των οποίων οι οικονομικές απολαβές από την εργασία τους ή τη σύνταξή τους έχουν μειωθεί αισθητά, ή ακόμα χειρότερα είναι ανύπαρκτες:

Η κυριότερη αίσθηση που επικρατεί είναι μια 'αίσθηση απώλειας ελέγχου' πάνω στη ζωή, τουλάχιστον τη δική τους, πιθανότατα και των παιδιών τους, αν υπάρχουν. Μια αίσθηση απαραίτητη για την επιβίωση του καθενός μας, όχι στην υπερβολή, δηλαδή διαρκώς κανείς να προσπαθεί να ελέγχει τις καταστάσεις και τους άλλους, αλλά την πίστη ότι ένα και ένα κάνουν δύο: Ότι η 'αξία' η οποία βρίσκεται στην κορυφή της ιεραρχικής πυραμίδας στη δυτική κοινωνία και η οποία ονομάζεται επαγγελματική πρόοδος αποτελεί μια σταθερά, μια ισχυρή 'αμυντική λειτουργία'.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, η επαγγελματική αποκατάσταση, δεν εξυπηρετεί απλά ρόλο επιβίωσης ή ακόμα καλύτερα διασφάλισης μιας ποιότητας ζωής. Εξυπηρετεί βαθύτερες προσωπικές ανάγκες, στενά συνδεδεμένες με την ιστορία ζωής τους. Από παιδί κανείς μεγαλώνοντας βιώνει άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο, εμπειρίες ενθαρρυντικές ή μπλοκαριστικές και έτσι διαμορφώνεται η μοναδική προσωπική ιστορία του καθενός.

Στη συνέχεια προκειμένου να τη διαχειριστούμε είναι απαραίτητη η αξιοποίηση των λεγόμενων 'αμυντικών μηχανισμών', η χρησιμοποίηση των οποίων άλλοτε είναι ιδιαίτερα λειτουργική και άλλοτε αποβαίνει δυσλειτουργική για τη συναισθηματική μας εξέλιξη. Η τάση να διοχετεύονται σε υψηλό βαθμό οι δυνάμεις του καθενός στην επαγγελματική πρόοδο, συχνά αποτελεί έναν ακόμη αμυντικό μηχανισμό, προκειμένου να αντισταθμίσει κανείς κενά του παρελθόντος.

Όταν λοιπόν τόσοι άνθρωποι έχουν μάθει να διαχειρίζονται τα 'φαντάσματα' του παρελθόντος –σπανίως σε συνειδητό επίπεδο- μέσω της επαγγελματικής τους αξιοσύνης, και η τελευταία τώρα πλήττεται χειροπιαστά με μείωση ή και πλήρη απώλεια οικονομικών απολαβών, τότε διαταράσσονται μέσα τους πολλά περισσότερα από αυτά που μπορούν να εξηγήσουν, με ένα κοινό παρονομαστή: την αίσθηση ότι χάνουν τον πολυπόθητο έλεγχο της ζωής τους.

Ο καθένας μπροστά σε αυτή την κατάσταση αντιδρά και διαφορετικά: άλλος με 'εσωστροφή', μελαγχολία και ίσως κατάθλιψη, άλλος με 'εξωστροφή', αντιδραστικότητα, επιθετικότητα, εκρήξεις οργής κλπ. Κάποιοι, με ανασύνταξη δυνάμεων, προσαρμοστικότητα, ευελιξία ίσως και ενεργό αντίδραση με τον τρόπο τους. Δυστυχώς όμως, τα φαινόμενα κατάθλιψης αλλά και βίας, έχουν αυξηθεί κατά πολύ. Οι άνθρωποι ψάχνουν τρόπους να αποφύγουν την 'εσωτερική' κατάρρευση, τρόπους που συχνά επιδεινώνουν αντί να βελτιώσουν την ήδη δυσκολεμένη τους κατάσταση.