ΑΝ ΑΠΟΤΥΧΟΥΜΕ να τα κάνουμε αυτά, τότε μας περιμένει «ένας φαύλος κύκλος οικονομικών και περιβαλλοντικών δεινών», προειδοποιεί η μεγάλη έρευνα, διάρκειας 21 μηνών, της Βασιλικής Κοινότητας (Royal Society).
Η αντισύλληψη πρέπει να προσφέρεται σε όλες τις γυναίκες που το επιθυμούν και θα πρέπει να εξαλειφθεί η μεγάλη ανισότητα που υπάρχει στον πλανήτη, λέει μεταξύ άλλων η έρευνα με επικεφαλής τον βραβευμένο με Νόμπελ βιολόγο, Τζον Σάλστον.
Η αξιολόγηση αυτή των προοπτικών της ανθρωπότητας για τα επόμενα 100 χρόνια τονίζει ότι προκειμένου να ζήσουν αξιοπρεπώς τα 9 δισεκατομμύρια ανθρώπων που αναμένεται να βρίσκονται στη Γη έως το 2050, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βάλουν στην κορυφή της ατζέντας τους τα θέματα που σχετίζονται με τον υπερπληθυσμό και την υπερβολική κατανάλωση. Και οι δύο αυτοί τομείς έχουν αγνοηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους πολιτικούς και έχουν παραμεριστεί από περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές ομάδες τα τελευταία 20 χρόνια, υποστηρίζει η έρευνα.
Όπως αναφέρει η έκθεση: «Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν στον πλανήτη είναι υψηλότερος από ποτέ, τα επίπεδα της κατανάλωσής τους είναι άνευ προηγουμένου και τεράστιες αλλαγές σημειώνονται στο περιβάλλον. Μπορούμε να επιλέξουμε να εξισορροπήσουμε τη χρήση των πόρων με έναν πιο ισότιμο τρόπο κατανάλωσης ή μπορούμε να επιλέξουμε να μην κάνουμε τίποτα απολύτως και να μπούμε σε έναν φαύλο κύκλο οικονομικών και περιβαλλοντικών δεινών που θα μας οδηγήσει σε ένα ακόμη πιο άνισο και αφιλόξενο μέλλον».
Μια πόλη κάθε πέντε μέρες
Με το σημερινό ρυθμό αύξησης του πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να κατασκευάζουμε μια πόλη εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε πέντε μέρες, από τώρα έως το 2050, μας λέει η έκθεση.
Και συνεχίζει: «Η παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού είναι αναπόφευκτη για τις επόμενες δεκαετίες. Μέχρι το 2050, προβλέπεται ότι ο σημερινός πληθυσμός των 7 δισεκατομμυρίων θα έχει αυξηθεί κατά 2,3 δισ, το ισοδύναμο δηλαδή μιας καινούργιας Κίνας ή Ινδίας».
Παρ’ όλα αυτά, το μεγάλο πρόβλημα δεν θα είναι τόσο η τεράστια αύξηση του πληθυσμού, όσο η ανισότητα και η υπερκατανάλωση, λέει ο Τζουλς Πρίτι, ένας από τους 22 ερευνητές της ομάδας.
«Σε υλικό επίπεδο, είναι απαραίτητο για τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες να απέχουν από ορισμένα καταναλωτικά είδη, έτσι ώστε να μειωθεί η παραγωγή του διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Δεν χρειάζεται να καταναλώνεις τόσο πολύ, προκειμένου να έχεις μια μακρά και υγιή ζωή. Δεν μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο που θα είναι τόσο άνισος, όπως είναι αυτή τη στιγμή. Θα πρέπει να καταφέρουμε να βγάλουμε από τη φτώχεια τα 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπων που ζουν σήμερα με λιγότερα από 1,25 δολάρια τη μέρα. Είναι τεράστιας σημασίας να μειώσουμε την αύξηση του πληθυσμού που παρατηρείται στις χώρες αυτές».
Η έκθεση φέρνει το παράδειγμα του Νίγηρα στη Δυτική Αφρική, όπου τα τελευταία 30 χρόνια έχει αυξηθεί το προσδόκιμο της ζωής, ενώ ταυτόχρονα ο πληθυσμός διπλασιάζεται κάθε 20 χρόνια.
«Ακόμη κι αν ο συνολικός ρυθμός γονιμότητας πέσει κατά 3,9 μέχρι το 2050, κάτι που θεωρείται αισιόδοξο, ο πληθυσμός θα αυξηθεί από 15,5 σε 55,5 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Ένα μέλλον όπου η αύξηση του πληθυσμού θα στραγγίζει την παραγωγή φαγητού και άλλων αναγκαίων στοιχείων για τη ζωή αποτελεί μια πιθανή πραγματικότητα για τον Νίγηρα. Είναι δύσκολο να δούμε ένα ευοίωνο μέλλον για τη χώρα χωρίς σημαντικές μειώσεις στη γονιμότητα και την αύξηση του πληθυσμού, σε συνδυασμό με την αύξηση των επενδύσεων στην υγεία και την εκπαίδευση» προσθέτει ο ερευνητής.
Τι μπορούμε να κάνουμε
«Ο πλανήτης διαθέτει επαρκείς πόρους για να ζήσουν σ’ αυτόν 9 δισεκατομμύρια ανθρώπων, αλλά μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους, μόνο αν ακολουθήσουμε μια ισότιμη κατανάλωση. Η μερίδα του λέοντος των πόρων της γης καταναλώνονται από το εύπορο 10% του πληθυσμού. Αν γίνει δίκαιη κατανομή των πόρων, τότε θα μειωθούν τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας, οι άνθρωποι θα έχουν καλύτερη εκπαίδευση και οι γυναίκες θα είναι ελεύθερες να καθορίσουν οι ίδιες πόσα παιδιά θα κάνουν. Όλα αυτά θα μειώσουν το ποσοστό γεννήσεων» δήλωσε ένας εκπρόσωπος της Oxfam.
Τι μέτρα όμως θα μπορούσαμε να πάρουμε ενάντια σε αυτά τα προβλήματα; Πώς μπορούμε, για παράδειγμα, να έχουμε οικονομική ανάπτυξη στις αναπτυσσόμενες χώρες και να μειώσουμε παράλληλα την κατανάλωση; Μετά το τέλος της παρουσίασης της έκθεσης, αυτή ήταν η κύρια ερώτηση που απασχόλησε το κοινό και τους ερευνητές, παρ’ όλο που το πάνελ των ερευνητών δεν μπόρεσε να δώσει άμεσες λύσεις.
Ο Σάλστον ανέφερε ότι το κλειδί για μια θετική αντιμετώπιση του θέματος είναι η συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν είναι απλώς θέμα του τι μπορεί να κάνει το κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά πώς μπορούμε να λειτουργήσουμε όλοι μαζί, να γίνουν οι στόχοι αυτοί τρόπος ζωής και μια διαδικασία μάθησης. Το σημαντικό, όπως ανέφερε, είναι να συνειδητοποιήσει η κάθε χώρα ότι δεν μπορεί να δρα από μόνη της.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο πλέον, σύμφωνα με τον Σάλστον, είναι ότι «έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η κλιματική αλλαγή είναι αναπόφευκτη». Αλλά όταν βλέπουμε τα επίπεδα κατανάλωσης – είτε πρόκειται για κατανάλωση τροφής είτε για σπατάλη ή παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα – η συνεχής αύξηση του πληθυσμού θα αποτελέσει μεγάλη πίεση για τον πλανήτη, πρόσθεσε.
