Οι οξείες γαστρεντερίτιδες, που συνήθως εμφανίζονται στα παιδιά, αλλά μπορεί να ταλαιπωρήσουν αρκετά και τους ενήλικες, μπορεί να χαλάσουν τις διακοπές σας, καθώς τα συμπτώματά τους-κυρίως εμετοί και διάρροιες- είναι ιδιαίτερα ενοχλητικά, ακόμη και επικίνδυνα.

Ελαφρά μορφή γαστρεντερίτιδας θεωρείται αυτή που εμφανίζεται με 1-5 εμετούς και 3-6 διαρροϊκές κενώσεις, που μπορεί να συνοδεύονται κατά διαστήματα από ήπιους πόνους στην κοιλιά και χαμηλό έως καθόλου πυρετό.

Βαριά γαστρεντερίτιδα, που χρήζει άμεσης νοσοκομειακής περίθαλψης, είναι εκείνη που εμφανίζεται με ακατάσχετους εμετούς και απανωτές διάρροιες, που ενδέχεται να περιέχουν αίμα, και πολλές φορές υψηλό πυρετό.

Το σοβαρό πρόβλημα που μπορεί να δημιουργηθεί είναι η αφυδάτωση, που προέρχεται από την αυξημένη απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών. Το πρόβλημα μπορεί να γίνει ακόμα σοβαρότερο αν συνυπάρχει και υψηλός πυρετός.

Τα παιδιά παρουσιάζουν, σε σχέση με τους ενήλικες, αυξημένο κίνδυνο σοβαρής αφυδάτωσης. Όσο μικρότερη η ηλικία τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος.

Περισσότερο κινδυνεύουν τα νεογέννητα και τα βρέφη, γι αυτό στην περίπτωση που παρουσιάσουν γαστρεντερίτιδα, πρέπει οι γονείς να απευθύνονται αμέσως σε παιδίατρο ή στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Επίσης άμεση επικοινωνία με νοσοκομείο ή παιδίατρο πρέπει να γίνει στην περίπτωση που τα συμπτώματα είναι βαριά (πολοί εμετοί, διάρροιες και υψηλός πυρετός) και το παιδί εμφανίζεται τοξικό.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν πρέπει να δοθεί στο παιδί που κάνει εμετούς τίποτε από το στόμα, για τουλάχιστον 3-4 ώρες από τον τελευταίο εμετό, ούτε και νερό.

Μετά την πάροδο των 3-4 ωρών από τον τελευταίο εμετό και εφ' όσον δεν έχει κάνει άλλους, μπορείτε να αρχίσετε να του δίνετε σταδιακά με το κουταλάκι, όχι με το φλιτζάνι ή το μπιμπερό, ένα κουταλάκι κάθε πέντε λεπτά, μετρημένα με το ρολόι, νερό ή πιο καλά ηλεκτρολυτικό διάλυμα, αν βέβαια έχετε, μέχρις ότου βρείτε τον παιδίατρό σας στο τηλέφωνο. Η επικοινωνία με τον παιδίατρο σας είναι απαραίτητη, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας.

Αν πάντως σκοπεύετε να πάτε διακοπές σε απομονωμένες περιοχές, μακριά από γιατρούς και νοσοκομεία εφοδιαστείτε, πριν φύγετε, από το φαρμακείο της γειτονιάς σας με ηλεκτρολυτικό διάλυμα για να το έχετε μαζί σας. Για εσάς που έχετε μωρό κάτω του ενός έτους, καλό θα ήταν να επιλέξετε για τις διακοπές σας περιοχή που να έχει κοντά νοσοκομείο. Ακόμα καλύτερα μην απομακρυνθείτε ιδιαίτερα από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Στο μέρος των διακοπών σας μάθετε και σημειώστε το όνομα και το τηλέφωνο του παιδιάτρου της περιοχής και επικοινωνήστε μαζί του έτσι ώστε να ξέρετε τι θα κάνετε, που και πότε θα τον βρείτε.

Όταν λοιπόν βρίσκεστε σε απομακρυσμένο μέρος, συνεχίστε να δίνετε σταδιακά, κάθε πέντε λεπτά το ηλεκτρολυτικό διάλυμα, στο παιδί που δεν παρουσιάζει βαριά συμπτωματολογία και δεν είναι βρέφος, αυξάνοντας σταδιακά την ποσότητα εφ' όσον δεν κάνει άλλους εμετούς.

Όσο υπάρχει αφυδάτωση, το παιδί διψάει και διαμαρτύρεται συνεχώς για να πιεί νερό. Εσείς πρέπει να ξεπεράσετε την ευαισθησία σας και να μην υποκύψετε στα παρακάλια του παιδιού για νερό τις πρώτες 3-4 ώρες, αλλά ούτε και αργότερα γιά μεγαλύτερες από ένα κουταλάκι κάθε πέντε λεπτά ποσότητες.

Μην σας ξεγελά η καλή κατάσταση του παιδιού, καθώς και ότι έχει μία ή δύο ώρες να κάνει εμετό και του δώσετε. Η γαστρεντερίτιδα πολλές φορές μοιάζει με μπιλιάρδο: Αν ξεκινήσει καραμπόλα με εμετούς δεν σταματάει εύκολα.

Το 80% των παιδιών που θα τους δοθεί ενυδάτωση από το στόμα με τον τρόπο αυτό θα ξεπεράσουν το πρόβλημά τους. Όταν το παιδί σταματήσει να νιώθει δίψα το πρόβλημα της αφυδάτωσης κατά το μεγαλύτερο μέρος του έχει περάσει.

Όμως, το ηλεκτρολυτικό διάλυμα δεν πρέπει να χορηγείται ως αποκλειστική διατροφή γιά περισσότερο από ένα 24ωρο.

Μετά από 12-24 ώρες χορήγησης του ηλεκτρολυτικού διαλύματος πρέπει να επιχειρείται σίτιση και με άλλες τροφές. Φαγητά που το παιδί δεν δείχνει επιθυμία για να φάει δεν πρέπει να δίνονται, επειδή έχει βρεθεί ότι έχουν αρνητική επίδραση στην λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος.

Οι τροφές πρέπει να προσφέρονται στο πεινασμένο παιδί παρά τη συνέχιση της διάρροιας, εφόσον οι «υδαρείς» κενώσεις δεν χειροτερεύουν.

Βέβαια, το είδος και η ποσότητα των τροφών εξαρτάται από τις διαιτητικές συνήθειες του κάθε παιδιού, καθώς και από την σοβαρότητα της νόσου. Για το παιδί που οι διαρροϊκές κενώσεις δεν είναι περισσότερες από μία έως τρεις μέσα στο πρώτο 24ωρο, μετά τις 12 πρώτες ώρες από την έναρξη της νόσου, η επανασίτηση μπορεί να επιταχυνθεί στην συνηθισμένη του διατροφή μετά από 24 ώρες.

Αντίθετα ένα παιδί με διάρροια για 2-5 ημέρες και μέτρια αφυδάτωση, θα μπει στην κανονική του διατροφή μετά από 2 έως 3 ημέρες.

Τέλος τα αντιβιοτικά και άλλα «αντιδιαρροϊκά» φάρμακα ως θεραπευτικό μέσο δεν επηρεάζουν την πορεία των εμετών ή της διάρροιας στις περισσότερες περιπτώσεις της οξείας γαστρεντερίτιδας και για το λόγο αυτό δεν συνιστώνται.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι οι οδηγίες είναι συμβουλευτικές, και έχουν σκοπό να σας ενημερώσουν για τα πρώτα απαραίτητα μέτρα που πρέπει να λάβετε, για να μην δώσετε την ευκαιρία στους εμετούς να συνεχισθούν. Δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τον παιδίατρο σας, με το οποίο πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως. Εξ άλλου ο παιδίατρος είναι ο μόνος για να σας συμβουλεύσει τι θα κάνετε παρακάτω.

Στην περίπτωση που η γαστρεντερίτιδα εμφανίζεται με βαριά συμπτώματα μην δώσετε τίποτε από το στόμα και αναζητείστε ιατρική βοήθεια μέσα στις πρώτες ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, ακολουθώντας μόνο τις συμβουλές για την ενυδάτωση, και σε περίπτωση υψηλού πυρετού βάλτε αντιπυρετικό υπόθετο.