Διαστάσεις… επιδημίας τείνει να λάβει η βαρηκοΐα μεταξύ των ενηλίκων, καθώς ολοένα περισσότεροι άνθρωποι υφίστανται βλάβες στην ακοή τους εξαιτίας του τρόπου ζωής τους.

Τα νεώτερα επιστημονικά δεδομένα αποκαλύπτουν πως, εκτός από τον έναν στους τρεις 60άρηδες και 70άρηδες και τους μισούς 80άρηδες και 90άρηδες που δεν ακούνε καλά λόγω ηλικίας, ανάλογο πρόβλημα αντιμετωπίζουν πλέον και ο ένας στους εννέα 40άρηδες, με κύριο υπαίτιο την επαναλαμβανόμενη έκθεσή τους σε πολύ δυνατούς ήχους.

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι χάνουν την ακοή τους σταδιακά καθώς μεγαλώνουν. Σε αυτή την περίπτωση, η διαταραχή της ακοής αποκαλείται πρεσβυακουσία (είναι το αντίστοιχο για την ακοή με την πρεσβυωπία για την όραση), κατά τον κ. Δημήτρη Κανδηλώρο, καθηγητή Ωτορινολαρυγγολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αν και τα ακριβή αίτιά της δεν είναι γνωστά, έχει διαπιστωθεί πως η κληρονομική προδιάθεση είναι σημαντική συνιστώσα.

Υπολογίζεται ότι το 30-35% των ατόμων ηλικίας 65-75 ετών και το 40-50% των ατόμων ηλικίας άνω των 75 ετών πάσχουν από πρεσβυακουσία, η οποία συνήθως εκδηλώνεται και στα δύο αυτιά, προσβάλλοντάς τα εξίσου. Επειδή η εμφάνισή της είναι βαθμιαία, οι πάσχοντες μπορεί να χρειασθούν χρόνια έως ότου αντιληφθούν ότι η ακοή τους έχει αρχίσει να μειώνεται.

Μία άλλη – και ολοένα συχνότερη - αιτία βαρηκοΐας είναι η έκθεση σε πολύ δυνατούς ήχους. Πολλοί εργαζόμενοι στις κατασκευές, αγρότες, μουσικοί, εργαζόμενοι σε αεροδρόμια, ξυλοκόποι και εργαζόμενοι στις ένοπλες δυνάμεις εκδηλώνουν βαρηκοΐα εξαιτίας του θορύβου. 

Σε αυτούς προστίθενται με ανησυχητικούς ρυθμούς άτομα κάθε ηλικίας, ακόμα και έφηβοι, που σε καθημερινή βάση και για μεγάλο χρονικό διάστημα ακούν μουσική στη διαπασών με ακουστικά (στο κινητό τους, με mp3, iPod κ.ο.κ.), προσθέτει ο κ. Κανδηλώρος.

Η βαρηκοΐα μπορεί επίσης να προκληθεί από ορισμένα φάρμακα, από παθήσεις στον λαβύρινθο του αυτιού, αυτοάνοσα νοσήματα, τραυματισμούς στο κεφάλι και όγκους του εγκεφάλου. Άλλες αιτίες της είναι βλάβες στο μέσο ους ή πολύπλοκες μεταβολές στα νευρικά μονοπάτια που οδηγούν στον εγκέφαλο.

Η αντιμετώπιση

Το πρόβλημα με τη βαρηκοΐα είναι ότι ο πάσχων συχνά αργεί πολύ να αντιληφθεί ότι δεν ακούει καλά - και γι' αυτό, αντικρούει πεισματικά κάθε σχόλιο των γύρω του σε ό,τι αφορά την ακοή του. 

Τα καλά νέα είναι πως η απώλεια της ακοής που οφείλεται στον θόρυβο μπορεί να αποτραπεί ενώ, ανεξαρτήτως αιτιολογίας, η βαρηκοΐα μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολλούς τρόπους. 

«Η χρήση ωτασπίδων ή ειδικών προστατευτικών των αυτιών είναι απαραίτητη σε όσους εργάζονται σε περιβάλλον με πολύ δυνατούς ήχους», τονίζει ο κ. Κανδηλώρος.

Όσον αφορά τους νέους που λατρεύουν τη μουσική, «μελέτες έχουν δείξει πως η έκθεση σε δυνατή μουσική επί περισσότερο από μισή ώρα την ημέρα, βλάπτει μακροπρόθεσμα την ακοή, συνεπώς πρέπει να αποφεύγεται», προσθέτει ο ωτορινολαρυγγολόγος Γιώργος Κορρές, από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν».

Για όσους ήδη πάσχουν από βαρηκοΐα, η λύση μπορεί να είναι τα ακουστικά βαρηκοΐας. Το αν χρειάζονται όμως ή όχι, μπορεί να το πει μόνο ο ωτορινολαρυγγολόγος, ο οποίος θα αξιολογήσει την ακοή του πάσχοντος μεμία εξέταση που λέγεται ακοόγραμμα.

Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθούν και συσκευές υποβοήθησης, όπως ένας ενισχυτής για το τηλέφωνο ή ειδικά συστήματα που «καθαρίζουν» τους ήχους της τηλεόρασης ή του ραδιοφώνου, συμπληρώνει ο κ. Κορρές.

Οι βαρηκοΐες που οφείλονται σε βλάβες του μέσου ωτός τις πιο πολλές φορές μπορούν να αντιμετωπιστούν με χειρουργικές επεμβάσεις. Τέλος, σε περιπτώσεις μεγάλης βαρηκοΐας ή κώφωσης η αντιμετώπιση γίνεται με τα κοχλιακά εμφυτεύματα (είναι ειδικά ηλεκτρόδια που εισέρχονται στον κοχλία, το όργανο της ακοής)

Τεστ: Μήπως έχετε πρόβλημα ακοής;

Για να διαπιστώσετε εάν ακούτε καλά, απαντήστε στα ερωτήματα που ακολουθούν. Εάν απαντήσετε καταφατικά σε τρία ή περισσότερα, καλό είναι να απευθυνθείτε σε έναν ωτορινολαρυγγολόγο.

* Δυσκολεύεστε να ακούσετε το τηλέφωνο;

* Δυσκολεύεστε να ακούσετε όταν υπάρχει θόρυβος στο περιβάλλον γύρω σας;

* Δυσκολεύεστε να παρακολουθήσετε μία συζήτηση όταν μιλούν ταυτοχρόνως δύο ή περισσότερα άτομα;

* Καταβάλετε προσπάθεια για να κατανοήσετε μία συζήτηση;

* Έχετε την εντύπωση ότι οι γύρω σας δεν μιλούν καθαρά ή μουρμουρίζουν;

* Παρανοείτε ό,τι λένε οι άλλοι και απαντάτε λάθος;

* Ζητάτε συχνά από τους άλλους να επαναλάβουν ό,τι είπαν;

* Δυσκολεύεστε να κατανοήσετε τον λόγο των γυναικών και των παιδιών;

* Παραπονούνται οι γύρω σας ότι βάζετε πολύ δυνατά την τηλεόραση;

* Ακούτε συχνά ένα κουδούνισμα, ένα βουητό ή έναν υπόκωφο ήχο;

* Σας μοιάζουν μερικοί ήχοι πολύ δυνατοί;

Πρακτικές συμβουλές

Εάν κάποιο μέλος της οικογένειάς σας πάσχει από βαρηκοΐα, δοκιμάστε τα εξής για να τον βοηθήσετε να ακούει καλύτερα:

* Να τον κοιτάτε στο πρόσωπο όταν του μιλάτε, ώστε να βλέπει τα χείλη σας.

* Όταν συζητάτε με τον πάσχοντα, να κλείνετε το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.

* Αποφύγετε να του μιλάτε την ώρα που μασάτε ή βάζοντας τα χέρια μπροστά στο στόμα σας.

* Να του μιλάτε λίγο πιο δυνατά από το φυσιολογικό, χωρίς να φωνάζετε (οι φωνές αλλοιώνουν τον ήχο της φωνής)

* Να υπενθυμίζετε (διακριτικά) στον πάσχοντα το θέμα της συζητήσεώς σας

* Να χρησιμοποιείτε σύντομες, μικρές προτάσεις

* Στις κοινωνικές εκδηλώσεις, να διαλέγετε θέσεις μακριά από ηχεία, μεγάφωνα και την μέγιστη φασαρία.