Σε κάποιες πόλεις της Ευρώπης, υπάρχουν περιοχές που δεν αλλάζουν βάσει σχεδιασμού, αλλά... αυθόρμητα! Αυτό συνέβη, μεταξύ άλλων, στο «Hackney Wick» στο Λονδίνο, σε μια αποβάθρα με μονάδες συγκόλλησης λαμαρινών πλοίων στο Άμστερνταμ και στη λονδρέζικη περιοχή, που αργότερα ονομάστηκε «Silicon Roundabout».

Πρόκειται για αλλαγές, που ουδείς σχεδίασε ή μπορούσε να προβλέψει, οι οποίες όμως λειτούργησαν σαφώς υπέρ της πόλης, όπως εξήγησε ο γνωστός Βρετανός αρχιτέκτονας Χιούγκο Χίνσλεϊ (Hugo Hinsley), στη διάρκεια διάλεξής του στη Θεσσαλονίκη.

Τη διάλεξη διοργάνωσαν, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ) και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της έκθεσης «Θεσσαλονίκη 100 συν».
Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, στο Χάκνεϊ Γουΐκ (Hackney Wick), κοντά στις εγκαταστάσεις των Ολυμπιακών του Λονδίνου, κάποια παλιά, κενά εργοστάσια «κατελήφθησαν» έναντι πολύ χαμηλού ενοικίου από καλλιτέχνες, μικροεπιχειρηματίες και δίκτυα (clusters) καινοτόμων επιχειρήσεων.

Στην αποβάθρα NSDM στο Άμστερνταμ, οι αδρανείς εγκαταστάσεις μιας μονάδας συγκόλλησης λαμαρινών πλοίων μετατράπηκαν επίσης… αυθόρμητα σε χώρους για επιχειρήσεις και εστιατόρια, διαθέσιμους με χαμηλό νοίκι, αλλά και μια τεράστια πίστα skating.

«Στα επόμενα 10-15 χρόνια η περιοχή θα σχεδιαστεί ξανά, αλλά ακόμη και το όφελος από την προσωρινή χρήση είναι αρκετό» σημείωσε ο κ.Χίνσλεϊ, ο οποίος είναι διευθυντής του προγράμματος Housing & Urbanism στην περίφημη αρχιτεκτονική σχολή "ΑΑ" (Architectural Association Graduate School) του Λονδίνου.

Από 200 εταιρείες το 2010, 3.500 σήμερα!

Το ίδιο συνέβη και στην περιοχή του Λονδίνου, όπου δημιουργήθηκε το αυθόρμητο δίκτυο (cluster) καινοτόμων επιχειρήσεων, που αργότερα βαφτίστηκε Silicon Roundabout. Οι μικρές επιχειρήσεις άρχισαν να καταφθάνουν η μία μετά την άλλη στην περιοχή, χάρη στα πολύ χαμηλά νοίκια, με αποτέλεσμα ο αριθμός τους να εκτιναχθεί από μόλις 200 νεοφυείς (start-ups) εταιρείες το 2010, σε 3.500 σήμερα, προερχόμενες κυρίως από τους κλάδους τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και Media. Στην περιοχή απασχολούνται 48.000 εργαζόμενοι.

Η αυθόρμητη συνταγή

Πώς, όμως, συμβαίνει αυτή η αυθόρμητη κίνηση; Ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες των κτηρίων που ενοικιάζονται σε τόσο χαμηλές τιμές και πώς συγκεντρώνονται σε αυτά οι επιχειρήσεις; Όπως εξήγησε ο κ.Χίνσλεϊ, οι αυθόρμητες αυτές αλλαγές συμβαίνουν συνήθως σε προσωρινά «ανενεργές» περιοχές.

Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων, συνήθως μακροπρόθεσμοι επενδυτές, που δεν γνωρίζουν ακόμη ποιος είναι ο σχεδιασμός π.χ., της κεντρικής κυβέρνησης για την ανάπτυξη/ανάπλαση της περιοχής όπου βρίσκονται τα κτήριά τους, προθυμοποιούνται να τα νοικιάσουν έναντι πολύ χαμηλού αντιτίμου, προκειμένου αυτά να μην είναι εντελώς ανενεργά και ασυντήρητα. Έτσι, δημιουργούνται οι ροές των επιχειρήσεων προς τα εκεί, με αποτέλεσμα την αναβάθμιση της περιοχής, την αύξηση της απασχόλησης και την τόνωση της τοπικής οικονομίας.

Σε αυτή την περίπτωση, όμως, σημείωσε ο κ.Χίνσλεϊ, οι παρεμβάσεις των κυβερνήσεων μπορεί να λειτουργήσουνα αρνητικά. Για παράδειγμα, όταν η περιοχή του Silicon Roundabout άρχισε να αποκτά έντονα τεχνολογικό χαρακτήρα, η κυβέρνηση αποφάσισε να διαθέσει ένα σεβαστό ποσόν για τη μετατροπή ενός ολυμπιακού ακινήτου σε χώρο στέγασης καινοτόμων πολυεθνικών, όπως οι Google και Cisco.

Όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ.Χίνσλεϊ, όταν φέρνεις εταιρείες αυτού του μεγέθους, είναι μοιραίο να «ρουφήξουν» όλο το ανθρώπινο κεφάλαιο από τις μικρές καινοτόμες επιχειρήσεις, που έκαναν την περιοχή αυτό που είναι…