Από την ιδέα της αυτοκτονίας διακατέχεται ένα... πολύ υψηλό ποσοστό ατόμων που πάσχουν από τη διαταραχή της κατά φαντασίαν ασχήμιας ή από τη διαταραχή σωματικής δυσμορφίας, όπως ονομάζεται επιστημονικά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, σε δείγμα 30.000 ατόμων, το 93% των γυναικών και το 82% των ανδρών νοιάζονται για την εμφάνισή τους, ενώ ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 0,8% ως 2,2% του γενικού πληθυσμού εκδηλώνει την κλινικά ακραία μορφή. Από τους ασθενείς αυτούς, ένα ποσοστό τουλάχιστον 80% αναφέρει αυτοκτονικό ιδεασμό (δηλ. έχει την ιδέα της αυτοκτονίας), το 24-28% έχει κάνει απόπειρες αυτοκτονίας και το 0,3% αυτοκτονεί. Τα παραπάνω στοιχεία, που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γνωσιακών Ψυχοθεραπειών, το οποίο πραγματοποιήθηκε, πρόσφατα, στη Θεσσαλονίκη, χαρακτηρίστηκαν «ιδιαίτερα ανησυχητικά». Τα συμπτώματα της διαταραχής σωματικής δυσμορφίας Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας χαρακτηρίζεται από μια έντονη ενασχόληση με ένα ανύπαρκτο ή έλασσον σωματικό μειονέκτημα, που οδηγεί σε σημαντικού βαθμού δυσφορία και δυσλειτουργικότητα. «Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας έχει ως κεντρικό σύμπτωμα την έντονη ενασχόληση του ασθενούς με ένα υποτιθέμενο σωματικό ελάττωμα. Το "ελάττωμα" αυτό μπορεί να είναι μικρό αλλά παρατηρήσιμο ή να αποτελεί μία μόλις υποσημαινόμενη ανατομική διαφοροποίηση από το μέσο όρο, την οποία μόνο ο ασθενής αντιλαμβάνεται και αξιολογεί ως μειονέκτημα» ανέφερε ο λέκτορας της Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Μιχόπουλος, στη διάρκεια στρογγυλού τραπεζιού που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του συνεδρίου. Πολλές φορές, η διαταραχή αυτή αφορά το πρόσωπο του ασθενούς, αλλά μπορεί να αφορά και οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματος. Σύμφωνα με τον κ. Μιχόπουλο, η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας εμφανίζεται συνήθως κατά την εφηβεία. Οι ασθενείς επισκέπτονται συχνά δερματολόγους και πλαστικούς χειρουργούς, προσπαθώντας να απαλλαγούν από την ανησυχία τους για το σωματικό τους μειονέκτημα. «Οι ασθενείς εξετάζουν ψυχαναγκαστικά την "ατέλειά" τους για πολλή ώρα καθημερινά, συχνά μπροστά στον καθρέπτη και υιοθετούν συμπεριφορές συγκάλυψης ή και αποφυγή των κοινωνικών επαφών, αφού θεωρούν ότι οι άλλοι θα τους χλευάσουν γι αυτήν. Η επίπτωση στη λειτουργικότητα είναι σημαντική, όπως υψηλός είναι και ο αυτοκτονικός κίνδυνος» επισήμανε ο κ. Μιχόπουλος. Θεραπεύεται η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας; Αν και μέχρι πρόσφατα υπήρχε η εντύπωση ότι είναι εξαιρετικά δύσκολη η θεραπεία αυτής της διαταραχής, η εικόνα αυτή φαίνεται να αλλάζει. «Μια σειρά παρατηρήσεων και μελετών υποστηρίζουν ότι οι περισσότερες περιπτώσεις διαταραχής σωματικής δυσμορφίας μπορούν να ωφεληθούν με φαρμακοθεραπεία ή ψυχοθεραπεία» εξήγησε ο ψυχίατρος, διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών-Παράρτημα Πάτρας, Στέφανος Κούλης. Η παρουσία σοβαρής κατάθλιψης ή αυτοκτονικότητας στα άτομα που παρουσιάζουν διαταραχή σωματικής δυσμορφίας καθιστούν ουσιαστικό το ρόλο της φαρμακευτικής θεραπείας. «Συχνά, απαιτείται μεγαλύτερη του συνήθους δοσολογία, μεγαλύτερος χρόνος δοκιμής της αποτελεσματικότητας και μεγαλύτερος χρόνος διάρκειας της θεραπείας μετά την ύφεση των συμπτωμάτων» ανέφερε ο κ. Κούλης. Όσον αφορά την ψυχοθεραπεία, εξήγησε ότι η γνωσιακή ψυχοθεραπεία αποτελεί θεραπεία εκλογής και η εφαρμογή της, όπως και της φαρμακοθεραπείας, προϋποθέτει τη σύμπλευση του ασθενούς, στον οποίο όμως, συνήθως, απουσιάζει η ευαισθησία. «Η έρευνα για την αποτελεσματικότητα των διαφόρων επεμβάσεων στη διαταραχή σωματικής δυσμορφίας βρίσκεται σε πρώιμα στάδια και θα απαιτηθεί αρκετή μελλοντική ερευνητική προσπάθεια για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων» κατέληξε ο κ. Κούλης.
