Απόκρυφα κείμενα της Καινής Διαθήκης: Ευαγγέλιο του Βαρνάβα (1) - 18 March 2012 - Blog-κάρουμε Τον Κοσμο

Το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα είναι ένα βιβλίο που περιγράφει τη ζωή του Ιησού και αναφέρει ότι το έγραψε ο μαθητής του Ιησού Βαρνάβας, ο οποίος σε αυτό το έργο είναι ένα από τους δώδεκα αποστόλους (στην πραγματικότητα δεν ήταν, αλλά πιθανότατα ανήκε στους 70 αποστόλους). Είναι καταγεγραμμένο σε δύο χειρόγραφα, που ανάγονται και τα δυο στα τέλη του 16ου αι. και έχουν γραφτεί το ένα στα Ιταλικά και το άλλο στα Ισπανικά. Αν και το ισπανικό χειρόγραφο έχει τώρα χαθεί, το κείμενό του έχει διασωθεί σε μια αντιγραφή του 18ου αι. Έχει περίπου το ίδιο μήκος με τα τέσσερα κανονικά ευαγγέλια, αν τα βάλουμε μαζί (το ιταλικό χειρόγραφο έχει 222 κεφάλαια). Το μεγαλύτερο μέρος είναι αφιερωμένο σε διήγηση της ζωής του Ιησού, και μεγάλο μέρος του είναι εναρμονισμένα με τις διηγήσεις που βρίσκονται στα κανονικά ευαγγέλια. Σε ορισμένα βασικά σημεία, είναι σύμφωνο με την ισλαμική ερμηνεία της Αγίας Γραφής και έρχεται σε αντίθεση με τις Καινοδιαθηκικές διδασκαλίες του Χριστιανισμού.

Αυτό το Ευαγγέλιο θεωρείται από την πλειοψηφία των ακαδημαϊκών, συμπεριλαμβανομένων των χριστιανών και ορισμένων μουσουλμάνων (όπως ο Αμπάς Ελ Ακκάντ) να είναι πολύ πρόσφατο και ψευδεπίγραφο. Ωστόσο , ορισμένοι ακαδημαϊκοί υποδεικνύουν ότι μπορεί να περιέχει ορισμένα κατάλοιπα προγενέστερων Απόκρυφων έργων Γνωστικών ή Εβιωνιτών ή του Διά Τεσσάρων. Μερικοί μουσουλμάνοι λόγιοι θεωρούν ότι πρόκειται για αντίγραφο αποστολικού πρωτοτύπου. Ορισμένες ισλαμικές οργανώσεις το επικαλούνται για τη στήριξη της ισλαμικής άποψης περί του Ιησού.

Το παλαιότερο έγγραφο που παραπέμπει σε ένα Ευαγγέλιο Βαρνάβα που είναι γενικά αποδεκτό ότι αντιστοιχεί σε εκείνο που βρέθηκε στα δύο γνωστά χειρόγραφα, έχει αναφερθεί ότι περιλαμβάνεται στο χειρόγραφο Μορίσκο BNM MS 9653 στη Μαδρίτη, κι έχει γραφτεί γύρω στο '1634 ' από κάποιον Ιμπραχίμ αλ-Ταϋμπιλί στην Τυνησία. Ενώ περιγράφει πώς η Βίβλος προλέγει τον Μωάμεθ, μιλάει για το «ευαγγέλιο» του Αγίου Βαρνάβα, όπου μπορεί κανείς να βρει το φως" ( "y así mismo en Evangelio de San Bernabé, donde de hallará la luz '’"). Αναφέρθηκε και πάλι το 1718 από τον Ιρλανδό ντεϊστή Τζών Τόλαντ, και αναφέρθηκε το 1734 από τον Τζώρτζ Σέηλ στο «Προεισαγωγική Πραγματεία για το Κοράνι» (The Preliminary Discourse to the Koran):

Οι Μωαμεθανοί έχουν επίσης ένα Ευαγγέλιο στα Αραβικά, που αποδίδεται στον Άγιο Βαρνάβα, στο οποίο η ιστορία του Ιησού Χριστού παρουσιάζεται με τρόπο πολύ διαφορετικό από αυτόν που βρίσκουμε στα αληθινά Ευαγγέλια, και ανταποκρίνεται στις παραδόσεις που ο Μωάμεθ ακολούθησε στο Κοράνι του. Από αυτό το Ευαγγέλιο οι Μορίσκος στην Αφρική έχουν μια μετάφραση στα ισπανικά. Και υπάρχει στη βιβλιοθήκη του Πρίγκιπα Ευγενίου της Σαβοΐας, ένα χειρόγραφο κάπως αρχαίο, που περιέχει μια ιταλική μετάφραση του ίδιου Ευαγγελίου, η οποία θα πρέπει να υποθέσουμε ότι έγινε για τη χρήση των αποστατών. Αυτό το βιβλίο δεν φαίνεται να είναι πρωτότυπη πλαστογράφηση των Μωαμεθανών, αν και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι παρεμβλήθηκαν και το μετέβαλαν για την καλύτερη εξυπηρέτηση του σκοπού τους. Και ειδικότερα, αντί της λέξης Παράκλητος ή Παρηγορητής, έχουν, σε αυτό το απόκρυφο ευαγγέλιο, προθέσει τη λέξη «Περικλυτός», δηλαδή, «περίφημος» ή «επιφανής», με την οποία προφασίζονται ότι προφήτης τους είχε προρρηθεί από το όνομα που έχει τη σημασία του «Μωάμεθ» στην αραβική. Και αυτό το λένε για να δικαιολογήσουν το απόσπασμα στο Κοράνι, όπου υποστηρίζεται σαφώς ότι ο Ιησούς Χριστός προείπε τον ερχομό του υπό το άλλο του όνομα το Αχμέντ, το οποίο προέρχεται από την ίδια ρίζα, όπως και το Μωάμεθ κι έχει την ίδια σημασία.

Ο Σέηλ εδώ φαίνεται να αναφέρεται στις εκδόσεις και των δυο γνωστών χειρογράφων: της ιταλικής και της ισπανικής. Αν και πρέπει να σημειωθεί ότι οι ειδικοί όροι «Παράκλητος» ή «περικλυτός» δεν περιλαμβάνονται ρητά στο κείμενο είτε της μιας είτε της άλλης έκδοσης (βλέπε «Πρόβλεψη του Μωάμεθ" παρακάτω). Ο Σέηλ θα μπορούσε, ωστόσο, να έχει βρει τον όρο «περικλυτός» μεταφρασμένο στα αραβικά σε μία από τις σημειώσεις περιθωρίου στο ιταλικό χειρόγραφο. Μετά την «Προεισαγωγική Πραγματεία για το Κοράνι», το γνωστό ισπανικό χειρόγραφο περιήλθε στην κατοχή του Σέηλ.

Προηγούμενα γεγονότα του Ευαγγελίου του Βαρνάβα:

Ένα "κατά Βαρνάβα Ευαγγέλιο " αναφέρεται σε δύο παλαιοχριστιανικούς καταλόγους απόκρυφων έργων: τον λατινικόDecretum Gelasianum (6ος αιώνας), καθώς και τον Ελληνικό Κατάλογο των εξήντα βιβλίων του 7ου αιώνα. Οι κατάλογοι αυτοί είναι ανεξάρτητοι μάρτυρες. Το 1698 ο John Ernest Grabe βρήκε μια ρήση του Ιησού που δεν αναφέρεται αλλού, που αποδίδεται στον Απόστολο Βαρνάβα, μεταξύ των ελληνικών χειρογράφων στη συλλογή Baroccian στη Βιβλιοθήκη Bodleian. Αναφέρθηκε ότι η ρήση αυτή θα μπορούσε να είναι ένα απόσπασμα από το χαμένο Ευαγγέλιο, και ο Τζών Τόλαντ ισχυρίστηκε ότι είχε εντοπίσει μια αντίστοιχη φράση, όταν εξέταζε το ιταλικό χειρόγραφο του Ευαγγελίου του Βαρνάβα στο Άμστερνταμ πριν από 1709. Ωστόσο μεταγενέστεροι μελετητές που εξέτασαν το ιταλικό και ισπανικό κείμενο δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν την παρατήρηση του Τόλαντ.

Το έργο αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την Επιστολή Βαρνάβα, που μπορεί να έχει γραφτεί στην Αλεξάνδρεια του 2ου αιώνα. Δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ των δύο βιβλίων στο ύφος, το περιεχόμενο ή την ιστορία, εκτός από την αναφορά τους στον Βαρνάβα. Σχετικά με το θέμα της περιτομής, τα βιβλία έχουν σαφώς πολύ διαφορετικές απόψεις, με την επιστολή να απορρίπτει την εβραϊκή πρακτική, σε αντίθεση με το ‘ευαγγέλιο» που την προωθεί. Δεν πρέπει να συγχέεται με το βιβλίο Πράξεις του Βαρνάβα , που διηγείται τα ταξίδια, το μαρτύριο και την ταφή του Βαρνάβα, και το οποίο πιστεύεται γενικά ότι έχει γραφτεί στην Κύπρο λίγο μετά το 431.

Το 478, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Ζήνωνα, ο αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Ανθέμιος ανακοίνωσε ότι ο κρυφός τόπος ταφής του Βαρνάβα του είχε αποκαλυφθεί σε όνειρο. Το σώμα του Αγίου ανακαλύφθηκε σε μια σπηλιά με ένα αντίγραφο του κανονικού Ευαγγέλιο του Ματθαίου στο στήθος του, σύμφωνα με τη διήγηση του συγχρόνου Theodorus Lector, ο οποίος αναφέρει ότι ο Ανθέμιος παρουσίασε στον Αυτοκράτορα τα οστά και το ευαγγέλιο. Κάποιοι μελετητές οι οποίοι πιστεύουν στην αρχαιότητα του Ευαγγελίου του Βαρνάβα προτείνουν ότι το κείμενο που υποτίθεται ότι ανακαλύφθηκε το 478 θα πρέπει αντίθετα να ταυτίζεται με το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα, αλλά αυτό έρχεται σε αντίθεση με μια διήγηση του Ευαγγελίου από τον Σεβήρο Αντιοχείας, ο οποίος ανέφερε ότι είχε εξετάσει το χειρόγραφο γύρω στο έτος 500, προσπαθώντας να βρει αν υποστήριζε την διάτρηση του σταυρωμένου Ιησού από δόρυ στο Ματθ. 27:49 (δεν το περιείχε). Σύμφωνα με τον Βυζαντινό ιστορικό του 11ου αιώνα Γεώργιο Κεδρηνό, ένα χειρόγραφο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, που πιστεύεται ότι βρέθηκε από τον Ανθέμιο, σωζόταν στο παρεκκλήσι του Αγίου Στεφάνου στο αυτοκρατορικό παλάτι.

Ιταλικό χειρόγραφο: Το Ιταλικό χειρόγραφο του πρίγκιπα Ευγενίου, που του παρουσιάστηκε το 1713 από τον Τζών Φρέντερικ Κράμερ φαίνεται να δημιουργήθηκε στο τέλος του δέκατου έκτου αιώνα. Μεταφέρθηκε στην Βιβλιοθήκη Hofbibliothek στη Βιέννη (τώρα είναι η Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας), το 1738 με το υπόλοιπο της βιβλιοθήκης του, και εξακολουθεί να διατηρείται εκεί. Οι σελίδες του ιταλικού χειρογράφου πλαισιώνονται σε ένα ισλαμικό στυλ, και στο περιθώριο περιέχουν επικεφαλίδες και σημειώσεις σε σόλοικα Αραβικά. με τουρκικές λέξεις σε κάποιες περιπτώσεις, και πολλά τουρκικά συντακτικά χαρακτηριστικά. Η βιβλιοδεσία του είναι τουρκική, και φαίνεται να είναι πρωτότυπη, αλλά το χαρτί έχει ένα ιταλικό υδατογράφημα. Ο ίδιος γραφέας έγραψε τόσο το ιταλικό κείμενο όσο και τις σημειώσεις στα αραβικά, και ήταν σαφώς «δυτικός» στη συνήθειά του να γράφει από αριστερά προς τα δεξιά. Η ιταλική ορθογραφία είναι ιδιότυπη με συχνό διπλασιασμό συμφώνων και προσθέτει ένα αρχικό «h», που παρεμβάλλεται όπου μια λέξη ξεκινά με φωνήεν (π.χ. "hanno" αντί για "anno"). Υπάρχουν λέξεις-οδηγοί στο κάτω μέρος της κάθε σελίδας, μια κοινή πρακτική στα χειρόγραφα που προορίζονται που να συναρμολογηθούν για εκτύπωση. Το χειρόγραφο φαίνεται να είναι ημιτελές. Στην ιταλική εκδοχή βασίστηκε η μετάφραση του Ραγκς, (1907) η οποία κυκλοφόρησε στα αγγλικά. Ακολούθησε το 1908 μία αραβική μετάφραση από τον Khalil Saadah, η οποία δημοσιεύθηκε στην Αίγυπτο.

Η κύρια διαφορά του από το ιταλικό χειρόγραφο είναι ότι η μεταγραφή δεν περιλαμβάνει ένα σημαντικό αριθμό κεφαλαίων-που ωστόσο υπήρχαν στο ισπανικό πρωτότυπο, όταν αυτό εξετάστηκε από τον Τζωρτζ Σέηλ. Το κείμενο στην ισπανική γλώσσα προλογίζεται από μια σημείωση που ισχυρίζεται ότι αποτελεί μετάφραση που έκανε από την ιταλική ο Μουσταφά ντε Αράντα, ένας μουσουλμάνος από την Αραγωνία που κατοικούσε στην Κωνσταντινούπολη. Το ισπανικό χειρόγραφο περιέχει επίσης μια εισαγωγή από κάποιον με το ψευδώνυμο «Φρα Μαρίνο», που ισχυρίζεται ότι έχει κλέψει ένα αντίγραφο της ιταλικής έκδοσης από τη βιβλιοθήκη του Πάπα Σίξτου V. Ο "Φρα Μαρίνο" αναφέρει ότι, έχοντας μια θέση στο Δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης, είχαν περιέλθει στην κατοχή του πολλά έργα, που τον οδήγησαν να πιστέψει ότι τα βιβλικά κείμενα είχαν παραχαραχτεί, καθώς και ότι γνήσια αποστολικά κείμενα κακώς αποκλείσθηκαν. Ο "Φρα Μαρίνο" υποστηρίζει, επίσης, ότι ήταν σε επιφυλακή για την ύπαρξη του Ευαγγελίου του Βαρνάβα, από έναν υπαινιγμό σε ένα έργο του Ειρηναίου κατά του Παύλου, σε ένα βιβλίο που του είχε παρουσιάσει μία κυρία από την οικογένεια Colonna (η περιοχή Μαρίνο, έξω από τη Ρώμη, είναι ο τόπος όπου βρίσκεται το Palazzo Colonna).

Προέλευση:

Ορισμένοι μελετητές του έργου υποστηρίζουν ότι έχει ιταλική καταγωγή, παρατηρώντας στο «ευαγγέλιο του Βαρνάβα» φράσεις πολύ παρόμοιες με φράσεις που χρησιμοποιεί ο Δάντης, πράγμα που υποδηλώνει ότι ο συντάκτης του «ευαγγελίου του Βαρνάβα» έχει δανειστεί από τα έργα του Δάντη. Χρησιμοποιούν τον πρόλογο του ισπανικού κειμένου για να υποστηρίξουν αυτό το συμπέρασμα. Άλλοι μελετητές έχουν επισημάνει μια σειρά από ομοιότητες μεταξύ χωρίων του Ευαγγελίου του Βαρνάβα , και των κειμένων μιας σειράς αποσπασμάτων από τα τέσσερα ευαγγέλια που κυκλοφορούσε στα τέλη της μεσαιωνικής εποχής στην καθομιλουμένη κάποιων διαλέκτων, δηλαδή στη Μέση Αγγλική και τη Μέση Ολλανδική, αλλά ειδικά στην Μέση Ιταλική . Πιθανολογείται ότι όλα προκύπτουν από μια χαμένη Παλιά Λατινική εκδοχή του Διά Τεσσάρων του Τατιανού. Αυτό υποστηρίζει επίσης την ιταλική προέλευση.

Άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι το ισπανικό κείμενο προηγήθηκε, και ότι ο ισχυρισμός του ισπανικού προλόγου περί της ιταλικής πηγής έχει ως στόχο να ενισχύσει την αξιοπιστία του έργου, και να το συσχετίσει με τις Παπικές βιβλιοθήκες. Αυτοί οι μελετητές παρατηρούν ομοιότητες με μια σειρά από πλαστογραφίες των Μορίσκο, όπως οι μολύβδινες πλάκες του Σακρομόντε της Γρανάδα, που χρονολογούνται από το 1590, ή με την επανεπεξεργασία της χριστιανικής και της ισλαμικής παράδοσης, που έκαναν οι Μορίσκο μετά την απέλασή τους από την Ισπανία. Στο χαμένο ισπανικό χειρόγραφο γίνεται ο ισχυρισμός ότι έχει αντιγραφεί στην Κωνσταντινούπολη, στο παρελθόν, και το ιταλικό χειρόγραφο που σώζεται έχει αρκετά τουρκικά χαρακτηριστικά, ώστε - είτε η αρχική γλώσσα ήταν τα Ιταλικά είτε τα Ισπανικά, η Κωνσταντινούπολη θεωρείται από τους περισσότερους μελετητές ο τόπος προέλευσης του παρόντος κειμένου.

Μετά την κατάκτηση των Μαυριτανών στη Γρανάδα το 1492, οι Εβραίοι Σεφαρδίτες και οι Μουσουλμάνοι Μουντεχάρ εκδιώχθηκαν από την Ισπανία. Μολονότι ορισμένοι βρήκαν αρχικά καταφύγιο στην Ιταλία (ιδίως στη Βενετία), οι περισσότεροι επανεγκαταστάθηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου οι ισπανόφωνοι Εβραίοι ίδρυσαν στην Κωνσταντινούπολη μια πλούσια υπο-κουλτούρα με ανθηρή τυπογραφία σε γλώσσα εβραϊκή και Λαντίνο. Μετά το 1550 έγιναν διώξεις κατά των Ιταλών Αντιτριαδιστών και Εβραίων από τη βενετσιάνικη Ιερά Εξέταση. Αν και η μουσουλμανική διδασκαλία εκείνη την εποχή ήταν σαφώς αντίθετη με την εκτύπωση ισλαμικών ή αραβικών κειμένων, η εκτύπωση μη – μουσουλμανικών κειμένων δεν απαγορευόταν. Πράγματι γύρω στο 1570 έγιναν απόπειρες από Αντιτριαδιστές Χριστιανούς να ιδρύσουν στην Κωνσταντινούπολη ένα τυπογραφείο για να δημοσιεύουν ριζοσπαστικά προτεσταντικά έργα. Στον ισπανικό πρόλογο, ο "Φρα Μαρίνο" καταγράφει την επιθυμία του να τυπωθεί το Ευαγγέλιο του Βαρνάβα, και το μόνο μέρος στην Ευρώπη όπου αυτό θα ήταν δυνατό στα τέλη του 16ου αιώνα ήταν η Κωνσταντινούπολη.

Ωστόσο μια μειοψηφία μελετητών - όπως ο David Sox - είναι καχύποπτοι με τα φαινομενικά «τουρκικά» χαρακτηριστικά του ιταλικού χειρογράφου, ειδικά με τις αραβικές σημειώσεις, οι οποίες έχουν τόσα πολλά στοιχειώδη λάθη ώστε να είναι απίθανο να έχουν γραφτεί στην Κωνσταντινούπολη (ακόμη και από Ιταλό γραφέα). Ειδικότερα, σημειώνουν ότι η σαχάντα στα αραβικά, δεν αντιστοιχεί ακριβώς στην τυποποιημένη τελετουργική φόρμουλα που απήγγειλε καθημερινά κάθε μουσουλμάνος. Οι μελετητές τείνουν να συμπεράνουν από αυτές τις αντιφάσεις ότι τα δύο χειρόγραφα μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια άσκηση στην παραποίηση, και ότι ο τόπος προέλευσής τους είναι η Ρώμη.

Κάποιοι λίγοι ακαδημαϊκοί ισχυρίζονται ότι το κείμενο, στην παρούσα μορφή του, χρονολογείται λίγο πριν από τον 14ο ή τον 16ο αι. Αν και μια μειοψηφία θεωρεί ότι αυτό περιέχει τμήματα προηγούμενων έργων, και σχεδόν όλοι ανιχνεύουν την επιρροή των προηγούμενων πηγών-πέρα και πάνω από τη Βουλγκάτα, το κείμενο της Λατινικής Αγίας Γραφής. Κατά συνέπεια, οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν με την διαστρωμάτωση του κειμένου που σώζεται σε τουλάχιστον τρία διαφορετικά στρώματα σύνθεσης:

Ένα στρώμα που προέρχεται από κείμενα από προγενέστερες πηγές, που σχεδόν σίγουρα έχουν διαβιβαστεί στον συγγραφέα/μεταφραστή στα Λατινικά, και περιλαμβάνει, τουλάχιστον, τα εκτενή αποσπάσματα του Ευαγγελίου του Βαρνάβα που βρίσκονται στα κανονικά ευαγγέλια. Το βασικό κείμενο αυτού εμφανίζεται σαφώς διακριτό από εκείνο της Βουλγκάτας (όπως για παράδειγμα στην εναλλακτική εκδοχή της προσευχής του Κυρίου στο κεφάλαιο 37, η οποία περιλαμβάνει μια καταληκτική δοξολογία, σε αντίθεση με το κείμενο της Βουλγκάτα, αλλά σε συμφωνία με το Διά τεσσάρων και παραλλαγές άλλων παλαιών παραδόσεων).