Το μικρότερο μαμούθ που έχει αναγνωρισθεί ποτέ ζούσε στην Κρήτη εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, είχε ύψος 1,13 μ. και ζύγιζε περί τα 310 κιλά, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στη Βρετανία.

"Εάν θέλατε να το αναπαραστήσετε θα σας έλεγα να το κάνετε λίγο σαν μωρό ελεφαντάκι, αλλά πιο κοντόχοντρο, με φαρδύτερα μέλη και μετά την ενηλικίωσή του θα είχε γυριστούς χαυλιόδοντες", εξηγεί η Βικτόρια Χέριτζ, παλαιοντολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και συγγραφέας της μελέτης.

"Η πιο κοντινή εικόνα είναι του μωρού ελέφαντα της Ασίας, αλλά με χαυλιόδοντες", διευκρινίζει θεωρώντας ότι το ζώο, το οποίο έχει εξαφανισθεί στο μακρινό παρελθόν, ήταν "μάλλον μινιατούρα". Ο "νησιωτικός νανισμός" είναι ένα φαινόμενο πολύ γνωστό στους βιολόγους.

Αναμφίβολα, για να προσαρμοσθούν στην πίεση του περιορισμένου σε διαστάσεις περιβάλλοντος διαβίωσής τους και στους περιορισμένους πόρους, τα είδη των μεγάλων θηλαστικών που ζουν περιορισμένα  σε νησιά έχουν την τάση κατά την εξέλιξή τους να περιορίζουν τις διαστάσεις τους. Αντίθετα, τα μικρά θηλαστικά τείνουν να αυξάνουν τις διαστάσεις του κατά την εξέλιξή τους.

Παραδείγματα νάνων προϊστορικών ελεφάντων συναντώνται και σε άλλα νησιά της Μεσογείου όπως η Σικελία και η Μάλτα. Ένας σκελετός που βρέθηκε το 1907 από βρετανούς επιστήμονες στη βόρεια Κρήτη είχε θεωρηθεί επίσης ότι ανήκει  στην οικογένεια των ελεφάντων. Για να διαλυθεί η πολεμική που έχει δημιουργηθεί για το γενεαλογικό δέντρο αυτού του πυγμαίου από την Κρήτη, η Βικτόρια Χέριτζ και οι συνάδελφοί της προχώρησαν στην ανατομική σύγκριση των δοντιών και των οστών του μίνι-μαστόδοντος με εκείνα άλλων γνωστών ελεφάντων και μαμούθ νάνων.

Η συγκριτική μελέτη τούς οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το εύρημα ανήκει σε μαμούθ και κατά συνέπεια πρέπει να φέρει την επιστημονική ονομασία "Mammuthus creticus". Πρόκειται για το μικρότερο μαμούθ που έχει ποτέ υπάρξει, βεβαιώνουν οι επιστήμονες στη μελέτη τους που δημοσιεύεται στην βρετανική επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B.