Την εποχή που γράφονταν τα Ομηρικά έπη, πριν από περίπου 2.800 χρόνια, η Ευρώπη πέρασε από μία ξαφνική περίοδο πτώσης της θερμοκρασίας της, η οποία προκλήθηκε από την εξασθένηση της δραστηριότητας του Ήλιου, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί και στο μέλλον, αντισταθμίζοντας την τάση υπερθέρμανσης του πλανήτη μας. 

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μία νέα ευρωπαϊκή επιστημονική έρευνα, που συμπέρανε ότι την εποχή εκείνη η Γη γνώρισε ένα ναδίρ της ηλιακής ακτινοβολίας, που θα μπορούσε να ονομαστεί και «Ομηρικό Ελάχιστο», ακριβώς επειδή συνέπεσε με την Ομηρική εποχή.

Οι ερευνητές του γερμανικού Κέντρου Ερευνών GFZ στις Γεωεπιστήμες στο Πότσνταμ, υπό τον Achim Brauer, σε συνεργασία με Σουηδούς και Ολλανδούς επιστήμονες, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό «Nature Geoscience», ανέλυσαν ιζήματα από τη γερμανική λίμνη Μεερφέλντερ Μάαρ, τα οποία επιτρέπουν την ακριβή χρονολόγηση των διαδοχικών μεταβολών του κλίματος.

Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι υπήρξε μία απότομη ύφεση της έντασης της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας γύρω στο 800 π.Χ., η οποία προκάλεσε ατμοσφαιρικές αλλαγές και τελικά πτώση της θερμοκρασίας και ευρύτερη κλιματική αλλαγή άμεσα, σε λιγότερο από μία δεκαετία. Η μεταβολή του κλίματος διήρκεσε περίπου 200 χρόνια και οδήγησε σε ψύχρανση του πλανήτη, σε συνδυασμό με αύξηση της υγρασίας και της έντασης των ανέμων στην τροπόσφαιρα.

Σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, η πρόσφατη νέα ένταση της δραστηριότητας των ηλιακών κηλίδων μπορεί να σημαίνει ότι σύντομα θα ακολουθήσει μία περίοδος νέου «ηλιακού ελάχιστου» με συνέπειες για το κλίμα της Γης αντίθετες με αυτές της υπερθέρμανσης.Μερικοί κάνουν λόγο ακόμα και για μία επερχόμενη νέα περίοδο παγετώνων, κάτι που δεν αποδέχονται όμως πολλοί κλιματολόγοι και γεωεπιστήμονες.

Αυτό που είναι ευρέως αποδεκτό είναι ότι πριν από περίπου τρεις αιώνες, εξαιτίας μίας ανάλογης μείωσης της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας, υπήρξε τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ μια περίοδος μεγάλου κρύου, που μερικοί ονομάζουν «μικρή εποχή παγετώνων». Η εποχή αυτή συνέπεσε με αυτό που είναι γνωστό στην επιστημονική κοινότητα ως «Ελάχιστο Μάουντερ» (από το όνομα του αστρονόμου που την επεσήμανε πρώτος), δηλαδή μία ασυνήθιστα παρατεταμένη εξαφάνιση των ηλιακών κηλίδων από το 1645 έως το 1715.

Η συσχέτιση ανάμεσα στις αυξομειώσεις της δραστηριότητας του Ήλιου και στις κλιματικές μεταβολές έγινε για πρώτη φορά στη δεκαετία του ΄70 και έκτοτε το θέμα παραμένει επίμαχο, επειδή ορισμένοι σκεπτικιστές που δεν αποδέχονται τη σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής στην εποχή μας, αντιτείνουν ότι είναι πιο πιθανό η Γη, αντί να υπερθερμανθεί, τελικά να παγώσει και πάλι, ανάλογα με τα «κέφια» του Ήλιου.Η νέα έρευνα έρχεται να προσφέρει νέα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη σχέσης ανάμεσα στο «ελάχιστο» της ηλιακής δραστηριότητας και στην πτώση της θερμοκρασίας στον πλανήτη μας.

Οι Γερμανοί και λοιποί Ευρωπαίοι ερευνητές επισημαίνουν πάντως ότι, με βάση τις ανεπαρκείς υπάρχουσες επιστημονικές γνώσεις, είναι αδύνατο προς το παρόν να προβλεφθεί ποιές θα είναι οι μελλοντικές συνέπειες για το κλίμα της Γης από τις μεταβολές της ηλιακής δραστηριότητας. Γι’ αυτό, επισημαίνουν την ανάγκη να γίνουν νέες έρευνες, ώστε να κατανοηθούν καλύτερα οι μηχανισμοί που συνδέουν τον Ήλιο με το γήινο κλίμα.