Όλοι έχουμε ακούσει τη συμβουλή «μην κάνετε ένα βαρύ και μεγάλο γεύμα πριν κοιμηθείτε». Αν κι αυτή η συμβουλή ακούγεται απλή, δεν είναι ωστόσο εύκολο να εφαρμοστεί, αφού οι περισσότεροι σύγχρονοι άνθρωποι λόγω έλλειψης χρόνου αναγκάζονται να τρώνε το κυρίως γεύμα τους αργά τη νύχτα.

Μελέτες δείχνουν ότι ο χρόνος και η ποσότητα του βραδινού εξαρτάται άμεσα από τον χρόνο και την ποσότητα των υπόλοιπων γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όσο λιγότερα και πιο φτωχά είναι τα γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας τόσες περισσότερες είναι οι πιθανότητες να είναι πιο βαρύ το βραδινό γεύμα.

Ποιες είναι όμως οι συνθήκες που προκαλεί στον οργανισμό ένα μεγάλο γεύμα και μας δυσκολεύουν στον ύπνο μας;

Ένα μεγάλο και βαρύ γεύμα δίνει στο κυκλοφορικό σύστημα το μήνυμα να στείλει περισσότερο αίμα στο γαστρεντερικό σύστημα ώστε να γίνει η πέψη, κάνει το στομάχι να εκκρίνει περισσότερο γαστρικό οξύ, ενώ οι λειτουργίες του παγκρέατος εντείνονται καθώς και η παραγωγή πεπτικών ενζύμων. Με λίγα λόγια, όταν καταναλώνουμε ένα μεγάλο και βαρύ γεύμα ο ανθρώπινος οργανισμός είναι αδύνατο να ηρεμήσει.

Από την άλλη πλευρά ούτε η αποχή από την τροφή βοηθάει, καθώς ο εγκέφαλος δεν είναι αρκετά εφοδιασμένος με γλυκόζη (σάκχαρο) η οποία είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του. Η λύση ενός μικρού σνακ μια ώρα πριν κοιμηθείτε, αν πραγματικά αισθάνεστε πεινασμένοι, δεν δημιουργεί κάποιο πρόβλημα. Αλλά η ιδανική κατάσταση είναι να προγραμματίσετε το τελευταίο σας σνακ, ώστε να μην αισθάνεστε πείνα, 1-2 ώρες πριν πάτε στο κρεβάτι σας.

Τροφές-εμπόδια

Κάποια συστατικά όπως η καφεΐνη (καφές, σοκολάτα, τσάι, κάποια αναψυκτικά τύπου κόλα) και η θεοφυλλίνη (μαύρο τσάι) φαίνεται να επηρεάζουν αρνητικά τον ύπνο.

Ο περιορισμός της κατανάλωσης τροφίμων που περιέχουν καφεΐνη ή θεοφυλλίνη στο βραδινό γεύμα προτείνεται για καλύτερο ύπνο. Βέβαια πρέπει να σημειωθεί ότι η ευαισθησία στην καφεΐνη ποικίλλει από οργανισμό σε οργανισμό.

Το αλκοόλ, αν και δρα σαν ηρεμιστικό στο νευρικό σύστημα, όταν καταναλώνεται το βράδυ έχει ως αποτέλεσμα κακής ποιότητας ύπνο, διότι αυξάνει την έκκριση αδρεναλίνης (ορμόνη του στρες) και μπλοκάρει τη μεταφορά τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο _ ενός αμινοξέος που παίζει σημαντικό ρόλο στην έλευση του ύπνου.

Τα πικάντικα φαγητά που περιέχουν πολλά καρυκεύματα και μπαχαρικά μπορεί να προκαλέσουν ξινίλες και καούρες, καταστάσεις που επιδεινώνονται όταν ξαπλώνουμε. Επειδή το πεπτικό σύστημα επιβραδύνει τις λειτουργίες του κατά τη διάρκεια του ύπνου, η κατανάλωση ενός πικάντικου φαγητού μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου.

Τέλος, η κατανάλωση πολλών υγρών (ακόμα και νερού) θα πρέπει να μειωθεί. Η μεγάλη κατανάλωση υγρών μπορεί να σας ξυπνήσει αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για να επισκεφτείτε την τουαλέτα. Ο ιδανικός χρόνος για να σταματήσετε την κατανάλωση υγρών είναι 90 λεπτά πριν ξαπλώσετε στο κρεβάτι.

Η σεροτονίνη και η τρυπτοφάνη

Η σεροτονίνη είναι μια ουσία η οποία θεωρείται σημαντική για την έλευση του ύπνου. Το αμινοξύ τρυπτοφάνη αποτελεί πρόδρομο ουσία της σεροτονίνης και η λογική λέει ότι η αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε τρυπτοφάνη θα διευκολύνει τον ύπνο.

Αρκετά τρόφιμα είναι καλές πηγές τρυπτοφάνης (γαλακτοκομικά προϊόντα, πουλερικά αλλά και μπανάνα και ξηροί καρποί). Τα τρόφιμα αυτά, ωστόσο, είναι ταυτοχρόνως καλές πηγές και άλλων αμινοξέων (όπως η τυροσίνη) που είναι πρόδρομες ουσίες άλλων ορμονών (π.χ. αδρεναλίνη) που δυσχεραίνουν τον ύπνο.

Γι’ αυτό τον λόγο, δεν συνιστάται ιδιαίτερα αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε τρυπτοφάνη στο βραδινό, προκειμένου να βελτιωθεί ο ύπνος, αλλά η κατανάλωση μικρής ποσότητας (λ.χ. ένα ποτήρι γάλα).

Ένας άλλος παράγοντας ο οποίος επηρεάζει τα επίπεδα της σεροτονίνης είναι η πρόσληψη υδατανθράκων.

Καταναλώνοντας τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες αυξάνονται τα επίπεδα της ινσουλίνης στο αίμα. Η αύξηση των επιπέδων της ινσουλίνης έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη μεταφορά αμινοξέων στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης και της τρυπτοφάνης.

Τα αυξημένα επίπεδα της τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο οδηγούν σε αυξημένη παραγωγή σεροτονίνης και σε αυξημένες πιθανότητες για καλύτερο ύπνο. Μελέτες δείχνουν ότι ένα μικρό σνακ πλούσιο σε υδατάνθρακες, όταν καταναλωθεί 1-2 ώρες πριν από τον ύπνο, έχει καλά αποτελέσματα στην ποιότητα του ύπνου.

Ο τρόπος διατροφής μας και ο ύπνος μας συνδέονται στενά. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν πρέπει να κάνουμε μεγάλα γεύματα πριν κοιμηθούμε και ότι υπάρχουν τροφές που επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου μας.

Για να βελτιώσετε τον ύπνο σας πιείτε τον καφέ σας το πρωί, σταματήστε να καταναλώνετε αλκοόλ δύο ώρες πριν κοιμηθείτε, περιορίστε τη βραδινή κατανάλωση υγρών και αποφύγετε στο βραδινό σας τροφές που πιθανόν να σας ενοχλούν.

Τι να φάτε το βράδυ

3-4 ώρες πριν από τον ύπνο

* Υδατάνθρακες με χαμηλό προς μέτριο γλυκαιμικό δείκτη, όπως ψωμί ολικής άλεσης, ρύζι, ζυμαρικά, μια ανάμεικτη πράσινη σαλάτα

* Μια μικρή μερίδα «καλών» λιπαρών, όπως ελαιόλαδο, αβοκάντο, μαλακές μαργαρίνες, ξηροί καρποί

* Ένα ρόφημα βοτάνων, όπως μέντα, χαμομήλι

* Φρέσκα, αποξηραμένα ή μαγειρεμένα φρούτα

1-2 ώρες πριν από τον ύπνο

* Ένα ζεστό ποτήρι γάλα

* Ένα φρούτο

* Μια μικρή χούφτα καρποί ωμοί ή ξηροί