Μπορεί να οφείλονται σε πολλές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων της χορτοφαγικής διατροφής ή παθολογιών, όπως ο διαβήτης ή ο αλκοολισμός. Η έλλειψη των βιταμινών αυτών μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστη για πολλά χρόνια. Η διάγνωση πολλές φορές προκύπτει τυχαία από την εμφάνιση των επιπλοκών που συνδέονται με αυτή την έλλειψη. Η πρώιμη διάγνωση αποσκοπεί στην πρόληψη των παρενεργειών της ανεπάρκειας και των μακροπρόθεσμων επιπλοκών της.

Ο ρόλος του συμπλέγματος βιταμινών Β στην αντιμετώπιση των διαφόρων κλινικών εκδηλώσεων της ανεπάρκειας, συμπεριλαμβανομένων των νευροπαθειών υποστηρίζεται από πολλές ερευνητικές μελέτες.

Σχετικά με το ρόλο των βιταμινών

Η θειαμίνη ή βιταμίνη B1, είναι αναγκαία για το μεταβολισμό υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών στους περισσότερους οργανισμούς (Stryer, 1988)1. Η δραστική μορφή της θειαμίνης, η διφωσφορική θειαμίνη, λειτουργεί ως συμπαράγοντας για περισσότερα από 24 ένζυμα και απαιτείται σε πολλά στάδια του αναβολικού και καταβολικού ενδιάμεσου μεταβολισμού, όπως ο ενδοκυτταρικός μεταβολισμός της γλυκόζης (Frank et al.,2007). Η διφωσφορική θειαμίνη είναι απαραίτητη για την παραγωγή τριφωσφορικής αδενοσίνης μέσω της αλυσίδας του Krebs στο εσωτερικό κάθε κυττάρου και αποτελεί επίσης ρυθμιστή της νευρωνικής και νευρομυϊκής διαβίβασης, (Bender, 1999, Beltramo et al. 2008).

Η πιο γνωστή εκδήλωση της ανεπάρκειας θειαμίνης είναι το μπέρι-μπέρι, μια νευρολογική και καρδιαγγειακή νόσος. Η απουσία ή η σοβαρή έλλειψη θειαμίνης στη διατροφή μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff (γνωστό επίσης και ως εγκεφαλικό μπέρι-μπέρι), μια εντυπωσιακή νευροψυχιατρική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από παράλυση των οφθαλμικών κινήσεων, οριζόντιο νυσταγμό, πυρετό, αταξία, μη φυσιολογική στάση και βηματισμό, και τέλος εμφανώς ανώμαλη νοητική λειτουργία (Harper, 1979· Stryer 1988)1. Φυσικές πηγές θειαμίνης είναι το κρέας (κυρίως το άπαχο χοιρινό), το συκώτι, τα πουλερικά, τα αυγά, το ψάρι, τα φασόλια, τα μπιζέλια, τα φιστίκια και τα σιτηρά ολικής άλεσης, ενώ μικρή ποσότητα θειαμίνης βρίσκεται σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά (Flodin, 1988)¹.

Η βιταμίνη Β6 είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη η οποία εμπλέκεται σε πολλές μεταβολικές διεργασίες. Η φωσφορική πυριδοξάλη (PLP) είναι η πιο δραστική μορφή της βιταμίνης Β6 και δρα ως συνένζυμο σε περισσότερες από 180 ενζυμικές αντιδράσεις οι οποίες συνδέονται με το μεταβολισμό των αμινοξέων και το μεταβολισμό σακχάρων και λιπαρών οξέων (Percudani και Peracchi, 2009· Hellmann και Mooney, 2010).

Ιστορικά, η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β6 έχει συσχετιστεί με την πελλάγρα και την αναιμία, οι οποίες παρατηρούνται σε περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας της βιταμίνης Β6. Σημαντικές πηγές βιταμίνης B6 είναι το κρέας, προϊόντα ολικής άλεσης και λαχανικά¹.

Η βιταμίνη B 12 είναι ένα πανταχού παρόν ένζυμο το οποίο εμπλέκεται σε σημαντικές ενδοκυτταρικές ενζυμικές αντιδράσεις. Στο αίμα, η τρανσκοβαλαμίνη μεταφέρει τη βιταμίνη B12 στα κύτταρα του οργανισμού¹.

Στην κυτταρική μεμβράνη, το σύμπλεγμα εσωτερικεύεται (Quadros, 2009) και μετά την ενζυματική διάσπαση η βιταμίνη τελικά μετατρέπεται σε μεθυλοκοβαλαμίνη (Chanarin, 1990)¹.

Η μεθυλοκοβαλαμίνη μαζί με το φολικό οξύ έχει ρόλο συνενζύμου για τη συνθάση μεθειονίνης, το οποίο καταλύει τη μετατροπή της ομοκυστεΐνης σε μεθειονίνη, η οποία απαιτείται για τη σύνθεση S-αδενοσυλμεθειονίνης, καθολικού δότη για σχεδόν 100 διαφορετικά υποστρώματα, συμπεριλαμβανομένων του DNA, του RNA, ορμονών, πρωτεϊνών και λιπιδίων¹.

Τα κλινικά συμπτώματα της ανεπάρκειας της Β12 περιλαμβάνουν νευρολογικές και αιματολογικές ενδείξεις. Τα νευρολογικά συμπτώματα θεωρούνται εκδήλωση νόσου. Συχνά, παρατηρούνται χωρίς σημαντικές αιματολογικές ενδείξεις. Άφθονη βιταμίνη Β12 βρίσκεται στο κρέας, στα γαλακτοκομικά, στα θαλασσινά και το συκώτι, αλλά καθόλου στα λαχανικά και τα όσπρια¹.