«Η συνεχής επέκταση του αστικού πληθυσμού παγκοσμίως αποτελεί για την UNICEF ένα καμπανάκι επαγρύπνησης. Τα στοιχεία που έχουμε δείχνουν ότι η εντεινόμενη αστικοποίηση εγκυμονεί όλο και μεγαλύτερους κινδύνους για τα παιδιά» τονίζει στο Βήμα ο κ. Ηλίας Λυμπέρης, γενικός διευθυντής της Εθνικής Επιτροπής της Unicef στην Ελλάδα.

Η φτώχεια, οι ανισότητες, η πείνα και η περιθωριοποίηση έχουν όλο και περισσότερο αστικό πρόσωπο, καθώς σήμερα πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε πόλεις και κωμοπόλεις, συμπεριλαμβανομένων και περισσότερων από 1 δισεκατομμύριο παιδιών. Αν και οι περισσότεροι θα πίστευαν ότι οι ευκαιρίες πρόσβασης σε υποδομές υγιεινής, όπως τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης ή στα συστήματα υγείας και παιδείας είναι μεγαλύτερες στις πόλεις, η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

«Στις αστικές περιοχές οι ανισότητες ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς οξύνονται περισσότερο από όσο στις ημιαστικές ή στην ύπαιθρο, γιατί ατονεί το στοιχείο της αλληλεγγύης» επισημαίνει ο κ. Λυμπέρης. Σε πολλές χώρες, τα φτωχά παιδιά των πόλεων ζουν χειρότερα από τα φτωχά παιδιά της υπαίθρου, όσον αφορά στον υποσιτισμό και την θνησιμότητα κάτω των 5 ετών. Και η μόνη ελπίδα τους να επιβιώσουν παραμένει απλώς θεωρητική. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, ο πλούτος (που δεν μπορούν να έχουν) είναι το μόνο «αντίδοτο» για να αυξηθούν οι πιθανότητες επιβίωσης αυτών των παιδιών!

Από τις φτωχότερες ως τις πλουσιότερες γωνιές του πλανήτη οι πόλεις αποδεικνύονται «αφιλόξενες» για τα παιδιά. Σήμερα, περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου αστικού πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης, με το ποσοστό αυτό να ξεπερνά το 60% στην Αφρική, όπου σημειώνεται και η μεγαλύτερη αστική εξάπλωση μαζί με την Ασία.

Στις φτωχές αστικές κοινωνίες, τα παιδιά στερούνται καθαρού νερού, πλήρους διατροφής, ρεύματος, υγειονομικής περίθαλψης και αποχετευτικού δικτύου. Οι οικογένειες ζουν στην ανασφάλεια ετοιμόρροπων κτιρίων με τον φόβο της έξωσης και της κακομεταχείρισης, ακόμα και από τις ίδιες τις Αρχές που αναλαμβάνουν να «καθαρίσουν» την περιοχή.

Η κακή διατροφή συμβάλλει σε περισσότερους από το ένα τρίτο των θανάτων παιδιών κάτω των 5 ετών κι αυτό το ποσοστό αφορά και στον αναπτυγμένο κόσμο. Συγχρόνως, περισσότερα από 2 εκατομμύρια παιδιά αυτών των ηλικιών πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας του μολυσμένου αέρα σε κλειστούς χώρους. Μεγάλος είναι ο κίνδυνος και από τα τροχαία ατυχήματα, που αποτελεί πρώτη αιτία θανάτων στις ηλικίες 15 - 29 ετών και δεύτερη για ηλικίες 5 - 14 ετών.

«Η οικονομική κρίση επιτείνει τις ανισότητες και την περιθωριοποίηση των παιδιών που προέρχονται από ευάλωτες ομάδες όπως οι μετανάστες, οι Ρομά, τα φτωχά στρώματα του πληθυσμού. Αυτό ισχύει φυσικά και για την Ελλάδα» επισημαίνει ο κ. Λυμπέρης. Περισσότερα παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο, εντάσσονται σε συμμορίες, γίνονται βίαια και αντικοινωνικά. Οπου υπάρχει φτώχεια τα φαινόμενα εγκληματικότητας και εκμετάλλευσης πολλαπλασιάζονται.

Σήμερα, 2,5 εκατ. άνθρωποι είναι θύματα παράνομης εμπορίας και διακίνησης - του γνωστού trafficking-, εκ των οποίων 22% έως και 50% είναι παιδιά.

Στόχος της φετινής έκθεσης της Unicef είναι να αναληφθεί δράση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, δηλαδή κεντρικές κυβερνήσεις, τοπικές διοικήσεις, επιστημονικούς και επαγγελματικούς συλλόγους και οργανώσεις.

Οπως λέει ο γενικός διευθυντής της ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της οργάνωσης, με αφετηρία την καλύτερη κατανόηση της φύσης και της κλίμακας της φτώχειας και του αποκλεισμού που πλήττουν τα παιδιά στις μέρες μας, είναι δυνατή η αναζήτηση λύσεων ώστε τα φτωχά παιδιά να μην μένουν στο περιθώριο της κοινωνίας. Να εξασφαλιστούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα. «Μια αιτία αποκλεισμού των παιδιών από την εκπαίδευση είναι ότι δεν έχουν κάνει τα απαραίτητα εμβόλια. Αυτό σίγουρα μπορεί να αποτραπεί στις μέρες μας» εξηγεί ο κ. Λυμπέρης.

Επιπλέον, να γίνει πρόβλεψη ώστε ο πολεοδομικός σχεδιασμός και οι υποδομές των αστικών κέντρων να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και προτεραιότητες των παιδιών. Μια πρόταση, για παράδειγμα, της Unicef για την Ελλάδα είναι η εγκατάσταση τηλεφωνικών θαλάμων ανάγκης, από τους οποίους τα παιδιά θα μπορούν να επικοινωνήσουν άμεσα με τις αρχές. Τέλος, είναι απαραίτητη η καλή συνεργασία των επίσημων φορέων με τους φτωχούς πληθυσμούς και ο προσανατολισμός πόρων στην μείωση της φτώχειας και της ανισότητας.

· Πάνω από 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σήμερα σε αστικές περιοχές

· Ο παγκόσμιος αστικός πληθυσμός αυξάνεται κατά περίπου 60 εκατ. ετησίως, με την μεγαλύτερη αύξηση σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος

· Το μισό του παγκόσμιου αστικού πληθυσμού βρίσκεται στην Ασία, με την Κίνα να έχει το 2011 αστικό πληθυσμό 630 εκατ.

· Η Αφρική έχει μεγαλύτερο αστικό πληθυσμό από την Βόρεια Αμερική και την Δυτική Ευρώπη