Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις τροφές είναι ευρύς όρος που αναφέρεται στην εμφάνιση μη φυσιολογικής αντίδρασης του οργανισμού μετά την κατανάλωση κάποιας τροφής. Περίπου το 20% του γενικού πληθυσμού αναφέρει σε κάποια φάση της ζωής του τουλάχιστον μία ανεπιθύμητη αντίδραση σε τροφή. Για τις αντιδράσεις αυτές έχουν ενοχοποιηθεί ανοσολογικοί και μη μηχανισμοί. Ωστόσο, οι πραγματικές αλλεργικές αντιδράσεις είναι πολύ λιγότερες και για τα παιδιά και για τους ενήλικες.

Οι αντιδράσεις που δεν είναι αλλεργικές οφείλονται σε άλλους μηχανισμούς, όπως διαταραχές του μεταβολισμού, με κυριότερο αίτιο τη δυσανεξία στη λακτόζη, φαρμακολογικές δράσεις, όπως η κατανάλωση καφεΐνης, και τοξικές αντιδράσεις, όπως στην περίπτωση της τροφικής δηλητηρίασης, όπου εμπλέκονται μικροβιακές τοξίνες.

Τροφική αλλεργία ονομάζεται η ανοσολογικά μεσολαβούμενη αλλεργική αντίδραση υπερευαισθησίας σε τροφή, δηλαδή αντίδραση σταθερά επαναλαμβανόμενη με τη λήψη της συγκεκριμένης τροφής, που για να προκύψει συμμετέχουν τα ειδικά αντισώματα IgE έναντι της συγκεκριμένης τροφής ή κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, ή και τα δύο.

Έξαρση του προβλήματος της τροφικής αλλεργίας στις αναπτυγμένες χώρες πα- ρουσιάζεται τα τελευταία 20 χρόνια. Δεν παρουσιάζεται μόνο αύξηση στον αριθμό των περιστατικών, αλλά και στο εύρος και τη σοβαρότητα των κλινικών αντιδράσεων. Δεν είναι σαφές αν είναι πραγματική αύξηση ή οφείλεται στην ενημέρωση και εξοικείωση του κοινού, καθώς και στη βελτίωση των δια- γνωστικών μεθόδων.

Ο σύγχρονος αλλεργιολόγος διαθέτει την επιστημονική γνώση και τα μέσα για τον εντοπισμό των υπεύθυνων τροφών, τη θερα- πευτική αντιμετώπιση του προβλήματος και τέλος την πρόληψη, στον βαθμό που αυτή είναι δυνατή σήμερα.
Ωστόσο, συστηματική καταγραφή ειδικά των περιπτώσεων τροφικής αναφυλαξίας δεν υπάρχει. Ο αριθμός αυτός ποικίλλει, ανάλο- γα με τις διαιτητικές συνήθειες μιας περιο- χής και τις συμπεριφορές των ανθρώπων.

Στην Ευρώπη, η τροφική αναφυλαξία αφορά το 1/3 έως το 1/2 των περιπτώσεων αναφυ- λαξίας που προσέρχονται στα επείγοντα ια- τρεία των νοσοκομείων, ενώ είναι σπάνια σε χώρες με διαφορετικό διαιτολόγιο, όπως η Κίνα.