Ποιο είναι -άραγε- το κορυφαίο ζήτημα της
καθημερινής μας ζωής; Μη βιαστείτε να απαντήσετε ότι η πολιτική είναι
αυτή που κανονίζει τις χαρές και τις λύπες μας ή η παγκόσμια φτώχεια
ρυθμίζει το κέφι και τη ζωντάνια μας ή μόνο τα θέματα γύρω από την
υγεία, την αρρώστια και τη θνητότητά μας.
Αυτό που φαίνεται να κυριαρχεί σε κάθε στιγμή μας είναι ο « ’λλος»,
όποιος και να είναι αυτός: Ο συνάδελφος στην δουλειά μας, ο φίλος, ο
γείτονας, οι σύντροφοί μας στη ζωή και η διαφορετικότητα της
προσωπικότητας, του χαρακτήρα αν θέλετε, είναι το φλέγον θέμα, επειδή
θέλουμε να τον κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά του.
Ο «'Αλλος»λοιπόν είναι πάντα παρών στη ζωή μας και μας καλεί να τον
αντιμετωπίσουμε , να δεχθούμε την διαφορετικότητά του, γιατί, μέχρις ένα
βαθμό, είμαστε όπως οι άλλοι και από ένα σημείο και πέρα, όπως κανένας
άλλος. Αυτή τη διαφορετικότητα τις πιο πολλές φορές αρνούμαστε να την
δεχθούμε. Ο πιο συνηθισμένος προβληματισμός μας περιστρέφεται γύρω από
τις σκέψεις «Μα γιατί δεν είναι όπως εγώ ή εγώ δεν σκέφτομαι έτσι ή εσύ
γιατί θέλεις κάτι διαφορετικό». Αυτές οι σκέψεις είναι εντελώς
εγωκεντρικές. 'Οπως τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μας είναι ως ένα βαθμό
ίδια με τους άλλους και από ένα σημείο και πέρα γίνονται ξεχωριστά και
ευδιάκριτα, έτσι ώστε να είμαστε αναγνωρίσιμοι ανάμεσα στα
δισεκατομμύρια των ανθρώπων πάνω στον πλανήτη, το ίδιο συμβαίνει και με
την προσωπικότητά μας: Είναι μοναδική και ανεπανάληπτη στο σύνολό της.
Πως, λοιπόν, θα μπορούσαμε κάπως να κατανοήσουμε τις συμπεριφορές των
άλλων και ποιες συμπεριφορές θα μπορούσαμε να περιμένουμε από αυτούς;
Ιδιοσυγκρασία και κράση
Η έννοια της ιδιοσυγκρασίας ήταν γνωστή από τον Ιπποκράτη, ο οποίος
αναφέρθηκε στα τέσσερα φυσικά στοιχεία -γη, αέρας, φωτιά και νερό- που
επηρεάζουν τον άνθρωπο και τη συμπεριφορά του, αποδίδοντας βιολογικές
αιτίες στις ανθρώπινες αντιδράσεις.
Ο Ιπποκράτης ήταν επηρεασμένος από τον Εμπεδοκλή και την αντίστοιχη
θεωρία του για τα τέσσερα στοιχεία της φύσης. Ονόμασε «χυμούς» το αίμα,
το φλέγμα, την κίτρινη και τη μαύρη χολή. Οι χυμοί, κατά τον Ιπποκράτη,
είναι υπεύθυνοι για τη συμπεριφορά μας, αυτοί μας κάνουν ήρεμους ή
ευέξαπτους, χαρούμενους ή δυστυχισμένους και διατύπωσε την άποψη ότι η
σωστή αναλογία στον οργανισμό χαρίζει υγεία , ισορροπία και ευεξία στους
ανθρώπους.
Ο Γαληνός, τον 2ο μ.Χ, αιώνα στηρίχθηκε στις απόψεις του Ιπποκράτη. Η
τυπολογία του για την ιδιοσυγκρασία αναφέρεται στον Αιματώδη τύπο, τον
Χολερικό, τον Μελαγχολικό και τον Φλεγματικό. Κατά τον Γαληνό, οι
τέσσερις αυτοί τύποι ιδιοσυγκρασίας παρουσιάζουν τα ακόλουθα
χαρακτηριστικά:
Αιματώδης τύπος
'Οπως λέει και η ονομασία του, στην αιματώδη ιδιοσυγκρασία παρατηρούνται
μεγαλύτερες ποσότητες αίματος, σε σχέση με τους άλλους «χυμούς» και
αυτό επηρεάζει διαφορετικά τις ψυχικές λειτουργίες. Οι άνθρωποι αυτοί
είναι συνήθως εύθυμοι, αντιδρούν γρήγορα και με ένταση στα εξωτερικά και
εσωτερικά ερεθίσματα, έχουν ζωντάνια αλλά τα συναισθήματά τους είναι
ευμετάβλητα και ασταθή.
Μελαγχολικός τύπος
Ο μελαγχολικός τύπος, σύμφωνα με τον Γαληνό και την τυπολογία των χυμών
έχει περισσότερη μαύρη χολή. Συνήθως είναι λυπημένος, δεν αντιδρά με
ταχύτητα και ένταση στα εξωτερικά και εσωτερικά ερεθίσματα, είναι μια
ήπια παρουσία, που δεν μπορεί να δώσει πάθος στις σχέσεις του. Τα
συναισθήματά του αφυπνίζονται με δυσκολία αλλά, αν αυτό συμβεί τότε
αποκτούν βαθιές ρίζες, διάρκεια και συνέπεια.
Χολερικός τύπος
Η κίτρινη χολή επικρατεί σ' αυτόν τον τύπο ιδιοσυγκρασίας. 'Ανθρωπος
ευερέθιστος και εκρηκτικός, έχει πάντα ζωντάνια. Αναπτύσσει βαθιά και
σταθερά συναισθήματα αλλά τα εκφράζει με ακανόνιστο τρόπο. Και, τέλος,
Ο φλεγματικός τύπος
Στο φλεγματικό τύπο επικρατεί το φλέγμα. Είναι ο τύπος του ανθρώπου που
παρουσιάζει χλιαρά συναισθήματα, χωρίς ιδιαίτερο βάθος και διάρκεια.
Η θεωρία του Γαληνού επηρέασε πολλούς ερευνητές και θεωρητικούς της προσωπικότητας και παραμένει ακόμα δημοφιλής.
Οι σύγχρονες έρευνες για την προσωπικότητα
Η συμπεριφορά μας είναι αποτέλεσμα καταγραφής των εμπειριών μας από το
Νευρικό Σύστημα. 'Ολες οι εμπειρίες του ατόμου καταγράφονται, από την
πρώιμη ηλικία, και είναι διαθέσιμες να συνθέσουν ρεπερτόρια συμπεριφοράς
σε κάθε ανάλογη, με τις προηγούμενες εμπειρίες μας καταστάσεις. Καθώς ο
άνθρωπος μεγαλώνει και οι εμπειρίες του αυξάνονται ή επαναλαμβάνονται,
τότε το Νευρικό Σύστημα συνηθίζει να απαντά με τον ίδιο τρόπο. Το
αποτέλεσμα είναι η ανάπτυξη ενός σχετικά σταθερού συστήματος
αντιδράσεων, που τις ονομάζουμε αξίες, διαθέσεις, τάσεις, επιθυμίες,
προσδοκίες και σχέδια ζωής. Με βάση αυτά τα σχήματα διαμορφώνονται και
οι συμπεριφορές μας, αυτές που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο άτομο και
του δίνουν τη μοναδικότητα του. Είναι αυτονόητο ότι, εφόσον οι εμπειρίες
προέρχονται από την ανατροφή και το περιβάλλον, η συμβολή και η
επίδραση του στην διαμόρφωση των χαρακτηριστικών και των συμπεριφορών
είναι τεράστια. 'Οσο κι αν οι βιολογικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι το
βιολογικό υπόστρωμα καθορίζει τον χαρακτήρα, φαίνεται ότι το
περιβάλλον, και η κουλτούρα ευθύνονται για τον τρόπο δράσης του καθένα
μας.
Το διακριτό αυτό όλο, που αποτελείται από σχετικά μόνιμες τάσεις και
σχήματα συμπεριφοράς ενός ατόμου, το ονομάζουμε προσωπικότητα.
Το στυλ
Το στυλ είναι το πιο έντονο και συχνά επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό
ενός ατόμου. Λέμε, π.χ, αυτός είναι νευρικός ή ήρεμος, δυναμικός ή
παθητικός, εσωστρεφής ή εξωστρεφής, Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι τα
μόνα, που διαθέτει κάποιος. Τα χαρακτηριστικά που εκδηλώνει κάθε
άνθρωπος είναι πολλά, αλλά αυτά που επικρατούν δίνουν και το στυλ.
Παράδειγμα, οι εξωστρεφείς άνθρωποι έχουν και περιόδους εσωστρέφειας
μόνο που η εσωστρέφεια δεν είναι η κυρίαρχη συμπεριφορά τους. Οι
πρόσφατες ταξινομήσεις κατατάσσουν τις προσωπικότητες σε δυο βασικές
κατηγορίες και στη συνέχεια σε διάφορες υποκατηγορίες.
Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται στους «πρωτογενείς τύπους» .
Οι άνθρωποι που ανήκουν σ' αυτή την κατηγορία αντιδρούν σε μια
κατάσταση μόνο για όσο χρόνο αυτή είναι παρούσα. Π.χ σε μια σύγκρουση θα
μιλήσουν, θα συμπεριφερθούν και θα αντιδράσουν όσο η σύγκρουση είναι
«επί σκηνής». Μόλις τελειώσει, παύουν να ασχολούνται με όσα
διαδραματίστηκαν και γι αυτό το λόγο και οι συμπεριφορές τους δεν είναι
σταθερές, δεν έχουν συνέχεια και συνέπεια.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τους «δευτερογενείς τύπους».
Τα άτομα που ανήκουν σ' αυτή την κατηγορία κάνουν σκέψεις και διεργασίες
ακόμα και όταν η κατάσταση ή το πρόσωπο, που τους απασχόλησε δεν είναι
στο προσκήνιο. Αυτοί συνεχίζουν να κάνουν σκέψεις και διεργασίες και οι ψυχικές λειτουργίες τους είναι πιο ισχυρές και ολοκληρωμένες.
Από αυτές τις δυο κατηγορίες είναι αναμενόμενο να περιμένουμε από τους
πρωτογενείς τύπους περισσότερη παρόρμηση και εσωστρέφεια,
υποχωρητικότητα και κινητικότητα. Είναι άνθρωποι φιλικοί με το
περιβάλλον, σε αντίθεση με τους δευτερογενείς τύπους, που είναι πιο
σοβαροί, μαζεμένοι και ντροπαλοί, κλείνονται εύκολα στον εαυτό τους και
είναι ιδιαίτερα αξιόπιστοι.
Σε άλλο άρθρο θα συνεχίσουμε με άλλες υποκατηγορίες και διαφορετικές
οπτικές για την οργάνωση της προσωπικότητας, υπενθυμίζοντας πάντα την
επιφύλαξη ότι οι ατομικές διαφορές είναι τεράστιες και συναντούμε
ανθρώπους, που συνδυάζουν μια χαρά την εξωστρέφεια με την σοβαρότητα και
το βάθος της σκέψης όπως και αρκετά εσωστρεφή άτομα που δεν είναι
καθόλου υποχωρητικά ή ντροπαλά.
Facebook αστεία, εικόνες, βίντεο και άλλα! Μια σελίδα για την αστεία πλευρά του FaceBook. Αστείες φωτογραφίες ,καταστάσεις, βίντεο και άλλα απο το Facebook είναι εδώ.
