Τα οφέλη του καφέ στην υγεία ήρθαν και πάλι στο προσκήνιο με τη νεότερη και μεγαλύτερη έως σήμερα μελέτη που τα διερευνά.

Το γενικό συμπέρασμά της είναι σαφές: όταν συνυπολογίζει κανείς το κάπνισμα και όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και τη μακροζωία, ο καφές δείχνει να παρατείνει κάπως τη ζωή. Και όσο περισσότερο πίνει κανείς – έως έναν βαθμό τουλάχιστον – τόσο περισσότερο ζει.

Αν και η μελέτη αυτή, που πραγματοποιήθηκε σε 402.260 εθελοντές και διήρκεσε 14 χρόνια, ακόμα δεν αποδεικνύει πως υπάρχει σχέση αιτίας-αποτελέσματος ανάμεσα στον καφέ και στη μακροζωία, επιβεβαιώνει πως ο καφές δεν βλάπτει την υγεία, αντιθέτως την ωφελεί, αναφέρει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς».

Το όφελος δεν είναι τεράστιο. Οι εθελοντές που έπιναν καφέ παρουσίαζαν ποσοστά θανάτου μειωμένα κατά μόλις 10-15%. Αν όμως αναλογιστεί κανείς τον τεράστιο αριθμό των ανθρώπων που καθημερινά πίνουν καφέ, αντιλαμβάνεται ότι ο αριθμός των ζωών που επηρεάζονται είναι πολύ μεγάλος.

Σημασία έχει ο τρόπος ανάλυσης

Τις περασμένες δεκαετίες υπήρχαν υπόνοιες πως ο καφές μπορεί να βλάπτει την υγεία. Οντως, και στην παρούσα μελέτη, όταν οι ερευνητές αξιολόγησαν τα στοιχεία της νοσηρότητας και της θνησιμότητας σε συνάρτηση μόνο με την ηλικία των εθελοντών και την κατανάλωση καφέ, οι λάτρεις του φάνηκαν να ζουν κάπως λιγότερο.

Ωστόσο, η υγεία δεν επηρεάζεται μόνο από την ηλικία και έτσι όταν ελήφθησαν υπόψη και οι υπόλοιπες παράμετροι που την επηρεάζουν, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η κατανάλωση κρέατος, η φυσική δραστηριότητα και το σωματικό βάρος, οι λάτρεις του καφέ βγήκαν κερδισμένοι.

«Οσοι πίνουν καφέ δεν έχουν κανέναν λόγο να ανησυχούν», δήλωσε κατηγορηματικά ο επικεφαλής ερευνητής δρ Νιλ Φρίντμαν, επιδημιολόγος στο Εθνικό Ιδρυμα Καρκίνου (NCI) των ΗΠΑ.

Τα ευρήματα

Οπως έδειξε η μελέτη, οι λάτρεις του καφέ διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιοπάθεια, πνευμονοπάθειες, εγκεφαλικό, διαβήτη και λοιμώξεις σε σύγκριση με όσους δεν πίνουν ποτέ καφέ.

Οι εθελοντές της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στο πιο έγκυρο ιατρικό περιοδικό, την «Ιατρική Επιθεώρηση της Νέας Αγγλίας» (NEJM), είχαν ηλικία 50-71 ετών το 1995, όταν αυτή άρχισε, ενώ δεν έπασχαν από καρδιοπάθεια, καρκίνο ή εγκεφαλικό.

Μέχρι το 2008 52.515 είχαν πεθάνει. Ο δρ Φρίντμαν και οι συνεργάτες του εξέτασαν τις αιτίες θανάτου σε συνάρτηση με τον καφέ και τις άλλες παραμέτρους της ζωής που θα μπορούσαν να τις επηρεάσουν.

Οπως διαπίστωσαν, ο κίνδυνος θανάτου μειωνόταν βαθμιαία στους εθελοντές που έπιναν 4-5 φλιτζάνια καφέ την ημέρα, ενώ σε όσους έπιναν από 6 και πάνω η αντίστοιχη μείωση ήταν λίγο μικρότερη. Ως μια μερίδα καφέ υπολογίστηκαν τα 250-300 ml, αν και σήμερα στις καφετέριες συχνά σερβίρονται πολύ μεγαλύτερες μερίδες.

Τα συστατικά και τα οφέλη

Ο καφές είναι ένα πολύπλοκο προϊόν που περιέχει περισσότερα από 1.000 συστατικά τα οποία μπορεί να επηρεάζουν την υγεία. Το καλύτερα μελετημένο είναι η καφεΐνη, η οποία είναι διεγερτική. Η περιεκτικότητα του καφέ σε καφεΐνη παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, από περίπου 70 mg στον μέσο εσπρέσο έως 100 mg σε ένα μικρό φλιτζάνι (250 ml) στιγμιαίο καφέ.

Ωστόσο, η διακύμανση είναι πολύ μεγάλη ακόμα και σε παρόμοια ροφήματα. Επιστήμονες από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Ορεγκον έγραψαν στην επιθεώρηση «Critical Reviews in Food Science and Nutrition» ότι αγοράζοντας από το ίδιο κατάστημα καφέ επί έξι μέρες εντόπισαν περιεκτικότητες σε καφεΐνη από 130 έως 282 mg σε κάθε φλιτζάνι των 250 ml.

Η καφεΐνη, όμως, δεν είναι η μοναδική που ωφελεί την υγεία. Στη μελέτη της NEJM μικρή σημασία είχε αν οι λάτρεις του καφέ έπιναν κανονικό ή ντεκαφεϊνέ, γεγονός που σημαίνει ότι άλλες ουσίες του – όπως οι αντιοξειδωτικές και οι πολυφαινόλες – θωράκιζαν την υγεία τους.

Αν και οι καφέδες που δεν φιλτράρονται (λ.χ. ο εσπρέσο) περιέχουν ουσίες όπως η καφεστόλη και η καχεόλη, οι οποίες αυξάνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης και ιδίως της «κακής» (της LDL), η παρούσα μελέτη, όπως και οι προγενέστερες, έδειξε πως η κατανάλωση καφέ προστατεύει από τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Αντίστοιχα, ο καφές μπορεί να αυξάνει παροδικά την αρτηριακή πίεση αλλά προστατεύει από την υπέρταση. Φαίνεται επίσης ότι μειώνει τον κίνδυνο τύπου 2 διαβήτη, ηπατοπάθειας, Πάρκινσον, κατάθλιψης, άνοιας και Αλτσχάιμερ.

Ο καφές με καφεΐνη μπορεί επίσης να βοηθήσει τους ασκούμενους τόσο όταν καταναλωθεί πριν από την άσκηση (παρατείνει τη μυϊκή αντοχή) όσο και μετά (μειώνει τους πόνους και επιταχύνει τη μυϊκή ανάρρωση).