Στην ελληνική μυθολογία ο Τειρεσίας ήταν περίφημος ανά το πανελλήνιο Θηβαίος μάντης, γιος του Ευήρους και της Χαρικλούς.

Ο τυφλός Τειρεσίας, ο πιο φημισμένος μάντης της εποχής στην Ελλάδα, ήταν εκείνος που ζήτησε ακρόαση από τον Οιδίποδα.
Λέγεται ότι ο Τειρεσίας τυφλώθηκε από τη Αθηνά, επειδή την είδε τυχαία γυμνή την ώρα που λουζόταν, μετά όμως συγκινήθηκε τόσο από τις ικεσίες της μητέρας του Τειρεσία, ώστε απέσπασε από την αιγίδα της το φίδι Εριχθόνιο και το πρόσταξε: "Καθάρισε τα αφτιά του Τειρεσία με τη γλώσσα σου για να καταλαβαίνει τη λαλιά των προφητικών πουλιών".

Μια άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι, ο Τειρεσίας σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνηπαρακολούθησε δύο φίδια που ζευγάρωναν. Όταν τα φίδια του επιτέθηκαν εκείνος τα χτύπησε με το ραβδί του σκοτώνοντας το θηλυκό. Τότε μεταμορφώθηκε ο ίδιος σε γυναίκα και έγινε ξακουστή εταίρα. Επτά χρόνια αργότερα όμως, στο ίδιο μέρος, είδε πάλι δυο φίδια που ζευγάρωναν και επειδή αυτή τη φορά σκότωσε το αρσενικό, ξανάγινε άνδρας.

Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι όταν η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες - η Πασιθέα, η Καλή και η Ευφροσύνη - διαφώνησαν για το ποιά από όλες ήταν η πιο όμορφη, ο Τειρεσίας τον μεταμόρφωσε σε γριά. Η Καλή όμως τον πήγε στην Κρήτη όπου του χάρισε υπέροχους βοστρύχους. Μετά από μερικές ημέρες, η Ήρα άρχισε να κατηγορεί τον Δία για τις πολυάριθμες απιστίες του. Εκείνος απολογήθηκε λέγοντας ότι έτσι κι αλλιώς όταν πλαγιάζει μαζί της, αυτή απολαμβάνει περισσότερο.
-Οι γυναίκες βεβαίως απολαμβάνουν πολύ περισσότερο στην ερωτική πράξη από τους άντρες, υποστήριξε.
-Κουταμάρες! φώναξε η Ήρα, ξέρεις πολύ καλά ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Κλήθηκε λοιπόν ο Τειρεσίας, να λύσει τη διαφωνία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει διαδοχικά και άνδρας και γυναίκα. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο κατά την ερωτική πράξη σεξ, ο άνδρας ή η γυναίκα;»
Τότε, ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Αν διαιρούσαμε την ηδονή σε μέρη δέκα, ένα θα έπαιρνε ο άντρας και εννιά η γυναίκα".

Η Ήρα θύμωσε τόσο πολύ με το σαρκαστικό χαμόγελο του Δία, ώστε τύφλωσε τον Τειρεσία (αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται για να δικαιολογήσει την τύφλωσή του η ψευδοησιόδειος Μελαμποδία). Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.
Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα.

Στηριγμένος λοιπόν σε μπαστούνι από ξύλο κρανιάς, που του είχε χαρίσει κάποτε η Αθηνά, εμφανίστηκε ο Τειρεσίας στην αυλή του Οιδίποδα και του αποκάλυψε την απόφαση των θεών: "Ο λοιμός δεν θα σταματήσει παρά μόνος όταν ένας Σπαρτός θυσιαστεί για την πόλη".

Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Η «Νέκυια» τηςΟδύσσειας τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας.

Ο τάφος του Τειρεσία υποτίθεται ότι υπήρχε στο Τιλφώσσιον Όρος, κοντά στην Τιλφούσσα πηγή, ενώ στη Θήβα βρισκόταν απλώς ένακενοτάφιό του.