Είναι «ουτοπία» να αγαπήσουν τα παιδιά μας φρούτα και λαχανικά;Υπάρχουν κάποια μικρά μυστικά που θα κάνουν τα πράγματα ευκολότερα...

Της Άννας Παπαγεωργίου, κλινικής διαιτολόγου - διατροφολόγου, καθηγήτριας Φυσικής Αγωγής

Είναι κοινότοπο, αλλά δεν υπάρχει τίποτα πιο αληθινό απ αυτό: Η σωστή διατροφή είναι το κλειδί για την ομαλή ανάπτυξη και λειτουργία του παιδικού οργανισμού. Τελεία και παύλα!

Θέλετε υγεία και καλή φυσική κατάσταση για το παιδί σας; Τότε, εξασφαλίστε του ορθές διατροφικές συνήθειες από τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Τι σημαίνει όμως σωστή, υγιεινή «και τα λοιπά» διατροφή χωρίς φρούτα και λαχανικά; Δεν είναι τυχαίο ότι ονομάζονται «οι φωτεινές τροφές», γιατί:

• Περιέχουν πολύτιμες βιταμίνες μέταλλα και ιχνοστοιχεία που απορροφώνται σωστά από τον οργανισμό.
• Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και τα παιδιά δεν πεινάνε πολύ
• Είναι χαμηλά σε λιπαρά, θερμίδες και ζάχαρη σε σχέση με τις επεξεργασμένες τροφές
• Βελτιώνουν βασικούς βιοχημικούς δείκτες στον οργανισμό
• Ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού κι έτσι ο οργανισμός του δεν είναι ευπρόσβλητος από ασθένειες και κρυολογήματα

Έλα όμως που δεν τα θέλουν... Είναι γεγονός πως τα περισσότερα από τα παιδιά στη σημερινή εποχή δεν τρώνε φρούτα και λαχανικά για πολλούς και διάφορους λόγους. Υπάρχουν άραγε τρόποι να τα κάνουμε να αγαπήσουν τα φρούτα και τα λαχανικά χωρίς γκρίνιες και φασαρίες;

Τι να κάνουμε;

Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να γνωρίζουμε βασικά πράγματα για τον τρόπο που σκέφτονται και δρουν τα παιδιά.

Τα παιδιά στην προσχολική και σχολική ηλικία βρίσκονται σε μια περίοδο εξερεύνησης και διαρκούς αναζήτησης. Παρατηρούν το περιβάλλον και λαμβάνουν ερεθίσματα προκειμένου να κατανοήσουν τον κόσμο. Αυτή την εξερεύνηση την κάνουν μέσω των αισθήσεων. Είναι ο μόνος τρόπος να έρθουν σε επαφή με τα αντικείμενα που τα περιβάλλουν.

Έτσι, λοιπόν, και οι διάφορες τροφές αποτελούν καινούργια ερεθίσματα για τα παιδιά τα οποία πρέπει να εξερευνήσουν. Παρουσιάζοντας σ’ ένα παιδί ένα φρούτο ή ένα λαχανικό, καθαρισμένο ή μαγειρεμένο αντίστοιχα, του αφαιρείτε τη δυνατότητα να το εξετάσει, να το περιεργαστεί και να το αποδεχτεί ή να το απορρίψει. Με πιο απλά λόγια, ένα καθαρισμένο μήλο μέσα σ’ ένα πιάτο δεν προσφέρει καμιά πληροφορία στο παιδί για την πραγματική εικόνα, μυρωδιά, υφή του μήλου. Το κάνει λοιπόν πιο εύκολο για το παιδί να το απορρίψει.

Γι’ αυτό λοιπόν:

• Φέρτε όσο πιο κοντά γίνεται τα παιδιά σας στη φύση. Αφήστε τα να γνωρίσουν τους καρπούς και τα φυτά που μας προσφέρει
• Πάρτε μαζί σας τα παιδιά στο μανάβικο και αφήστε τα ελεύθερα να περιεργαστούν τα τρόφιμα. Παρατηρήστε ποια χρώματα και ποιες μυρωδιές ελκύουν την προσοχή τους
• Αφήστε τα να αγγίξουν τα φρούτα και τα λαχανικά, να τα μυρίσουν και εξηγήστε τους από πού προέρχονται (αν φυτρώνουν σε δέντρο, μέσα στο χώμα, αν βγαίνουν το καλοκαίρι ή το χειμώνα)
• Αγοράστε αυτά τα φρούτα και τα λαχανικά που κέντρισαν την προσοχή τους και υποσχεθείτε τους πως στο σπίτι θα τα ετοιμάσουν τα ίδια για την υπόλοιπη οικογένεια
• Σημαντικό για τα παιδιά που δοκιμάζουν τα φρούτα για πρώτη φορά είναι να έχετε κάνει τη σωστή επιλογή. Προσπαθήστε να δώσετε στα παιδιά σας να δοκιμάσουν ένα φρούτο γινωμένο και γλυκό. Δεν υπάρχει χειρότερη εμπειρία για ένα μικρό παιδί από το να δοκιμάσει ένα ξινό ή άνοστο φρούτο. Διαλέξτε φρούτα εποχιακά. Για παράδειγμα, ένα κεράσι το χειμώνα έχει πολύ λίγες πιθανότητες να είναι το ίδιο γευστικό με μια φράουλα την άνοιξη
• Για τα πολύ μικρά παιδιά, τα μπροστινά δόντια είναι μικρά και ευαίσθητα, γι’ αυτό μην τα αφήνετε να ταλαιπωρούνται προσπαθώντας να δαγκώσουν ένα τεράστιο μήλο, για παράδειγμα. Κόψτε το μήλο σε μικρά κομματάκια κάνοντας το δάγκωμα λιγότερο κουραστικό.
• Πολλά παιδιά αντιδρούν στη θέα ενός φρούτου με σημάδια ή μαύρα στίγματα. Προσπαθήστε να αποφεύγετε τα σημεία αυτά και εξηγήστε τι ακριβώς συμβαίνει όταν ένα φρούτο αρχίζει να ωριμάζει πολύ.
• Σε περίπτωση που τα παιδιά έχουν ήδη απορρίψει τα φρούτα και τα λαχανικά, ένας τρόπος να τα κάνετε να αναθεωρήσουν είναι να αποτελέσετε ε σ ε ί ς το πρότυπο. Γενικότερα, είναι πολύ πιο εύκολο για τα παιδιά να ακολουθήσουν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής όταν οι γονείς τούς δείχνουν το δρόμο.
• Φροντίστε πάνω στο τραπέζι να υπάρχουν πάντα κομμένα και όμορφα σερβιρισμένα φρούτα και λαχανικά. Είναι πολύ πιθανόν τα παιδιά, ακόμα και ασυναίσθητα, να δοκιμάσουν ακριβώς όπως θα δοκίμαζαν κάποιο γλύκισμα ή κουλουράκι. Αντίθετα, τα καλάθια τα γεμάτα με φρούτα ΔΕΝ τραβούν την προσοχή των παιδιών.
• Τοποθετήστε όμορφα μπολάκια ή σακουλάκια στο ψυγείο με λεπτοκομμένα λαχανικά όπως: κόκκινες και κίτρινες πιπεριές και καροτάκια (τα παιδιά από περιέργεια δοκιμάζουν ότι έχει σχήμα-χρώμα).
• Να έχετε υπομονή. Ένα παιδί μπορεί να απορρίψει και 20 φορές ένα τρόφιμο μέχρι τελικά να το συνηθίσει.
• Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ή της ζωγραφικής, διαλέξτε κάποια φρούτα και χαρίστε τους το όνομα ενός αγαπημένου ήρωα. Για παράδειγμα, πάρτε μία μπανάνα, δώστε της ένα όνομα και πείτε μερικά πράγματα γι’ αυτή. «Είναι η Κλάρα η μπανάνα, είναι πολύ δυναμική, της αρέσει να τρέχει, να παίζει με τα άλλα φρούτα και ο αγαπημένος της φίλος είναι το πορτοκάλι, που τη βοηθάει να μην αρρωσταίνει.»
• Μη σερβίρετε τα φρούτα και τα λαχανικά στα παιδιά σας πρόχειρα και με τρόπο μονότονο. Χρησιμοποιήστε σκεύη με αγαπημένους ήρωες των παιδιών. Ένα παιδί, ακόμα κι αν δεν του αρέσει η γεύση, είναι πολύ πιθανό να αδειάσει ένα πολύχρωμο και πρωτότυπο μπολάκι. (Χρησιμοποιήστε ακόμα και μικρά χάρτινα ατομικά μπολάκια παγωτού.)
• Φτιάξτε στα παιδιά σας γλυκίσματα και σνακ με φρούτα.
• Μην παρουσιάσετε στα παιδιά σας ποτέ τα φρούτα και τα λαχανικά ως τις μόνες καλές τροφές, γιατί στο μυαλό τους είναι σαν να απορρίπτετε όλα αυτά που τους αρέσουν (π.χ. ζαχαρωτά, τσιπς, σοκολάτες) και το μόνο που θα καταφέρετε είναι να θυμώσουν και κατ’ επέκταση να αντιδράσουν αρνητικά.
• Ποτέ μα ποτέ μη δελεάζετε τα παιδιά να φάνε το φρούτο ή τη σαλάτα για να τους δώσετε στη συνέχεια γλυκό. Δεν τα βοηθάτε να τα αγαπήσουν.

Φρούτα και λαχανικά στο πάρτι!

• Στα παιδικά πάρτι φροντίστε να χρησιμοποιήσετε πολύχρωμα λαχανικά κομμένα σε λεπτές φέτες δίπλα από τα αγαπημένα σνακ (π.χ. δημιουργήστε πίτσα από πολύχρωμα λαχανικά).
• Δημιουργήστε πολλές νόστιμες σος, όπου τα παιδιά θα βουτάνε τα κομματάκια των φρούτων και των λαχανικών (μουστάρδα και μέλι, πουρές από δαμάσκηνα και μαύρη σοκολάτα, πουρές από φρούτα και λιωμένο κίτρινο τυρί, πουρές από γιαούρτι, μέλι, καρότο και ξίδι).
• Εάν το παιδί είναι στην εφηβεία, όπου ήδη έχει κάνει την επιλογή του, γνωρίζει τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα απ’ ό,τι με τις μικρότερες ηλικίες, αλλά φυσικά όχι ακατόρθωτα. Κατ’ αρχάς, για όλες τις ηλικίες οι γονείς αποτελούν πρότυπα. Και στην περίπτωση των εφήβων, λοιπόν, οι καλές διατροφικές συνήθειες των γονιών θα δείξουν στα παιδιά το δρόμο.

Το σημαντικότερο απ’ όλα όμως είναι οι ίδιοι οι γονείς να είναι ενημερωμένοι κι έτοιμοι να απαντήσουν σε όλες τις απορίες των παιδιών. Πρέπει οι ίδιοι να προσέχουν τη διατροφή τους για να μπορέσουν τα παιδιά τους να τους ακολουθήσουν. Ακόμη όμως κι αν κάτι τέτοιο δε συμβαίνει, οφείλουν να θεωρούν τη διατροφική εκπαίδευση και ενημέρωση των παιδιών εξίσου σημαντική με την απόδοσή τους στο σχολείο και την κοινωνική τους συμπεριφορά.

Αν δοθεί η δυνατότητα στα παιδιά να γνωρίσουν τα φρούτα και τα λαχανικά, αν καταφέρουμε να αγαπήσουν πρώτα απ’ όλα τη φύση, θα είναι το σημαντικότερο και το βασικότερο βήμα για να αγαπήσουν τα παιδιά τα φρούτα και τα λαχανικά.