Αν και πολύ λίγες πληροφορίες υπάρχουν σχετικά με τον παλαιολιθικό άνθρωπο της Ελλάδας, εντούτοις πιστεύεται ότι υπήρξε στον ελληνικό χώρο ανθρωπολογικός τύπος της απώτατης εκείνης περιόδου, που ανήκε στη νομαδική ή ημινομαδική κατηγορία. Αφθονία πληροφοριών όμως έχουμε για το νεολιθικό πολιτισμό της Ελλάδας (τέλος 7ης χιλιετίας-μέσα 3ης χιλιετίας). Στην Κρήτη διαπιστώθηκε παρουσία ανθρώπινης ζωής από την 6η ακόμα χιλιετία.

Νεολιθικοί οικισμοί της 4ης χιλιετίας ανακαλύφθηκαν στη Θεσσαλία, στη Βοιωτία, στην Αργολίδα κ.α. Οι τελευταίες ανασκαφές έφεραν στο φως νεολιθικά λείψανα και στην Αττική (Ακρόπολη, Ραφήνα, ακρωτήριο Αγίου Κοσμά). Τα σπίτια της περιόδου αυτής ήταν χτισμένα από πέτρες και πηλό και τα εργαλεία από λίθο, προπάντων οψιδιανό της Μήλου. Με τη λήξη της περιόδου αυτής αρχίζει η εποχή του χαλκού, τα ευρήματα της οποίας αποκαλύπτουν την ύπαρξη ζωής σε ολόκληρο σχεδόν τον ελλαδικό χώρο με κέντρο πολιτισμού τις Κυκλάδες.

Οι λαοί που έζησαν κατά τις περιόδους αυτές στον ελλαδικό χώρο ονομάζονται με το κοινό όνομα Αιγαίοι, γιατί αναπτύχθηκαν γύρω από την περιοχή του Αιγαίου πελάγους. Λέγονται και Προέλληνες, γιατί έζησαν εδώ πριν από την άφιξη των Ελλήνων. Ανάλογα με τις περιοχές όπου αναπτύχθηκε ο πολιτισμός τους ονομάστηκε κρητικός ή μινωικός, κυκλαδικός, μυκηναϊκός κ.λ.π. Η κάθοδος των ελληνικών φύλων στο χώρο της Ελλάδας αρχίζει από την προϊστορική εποχή. Πρώτοι έρχονται στις αρχές της 2ης χιλιετίας οι Ίωνες και ακολουθούν το 14ο και 13ο αι. π.Χ οι Αιολείς, οι Αχαιοί και τέλος οι Δωριείς τον 11ο αι. Παλαιότερα οι ιστορικοί δέχονταν ότι η κάθοδος των ελληνικών φύλων έγινε από το Βορρά. Νεότερες όμως έρευνες καταρρίπτουν την άποψη αυτή και υποστηρίζουν ότι αυτή έγινε από την Ανατολή και ότι ακολούθησε το θαλάσσιο δρόμο ανάμεσα από το νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου.

Η εισβολή των Δωριέων αναστάτωσε κυριολεκτικά τον ελληνικό χώρο. Λαός ποιμενικός, οπλισμένος με σιδερένια όπλα, οι Δωριείς κατέκλυσαν τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο και από εκεί κατευθύνθηκαν στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη. Τη δωρική εισβολή απέφυγε μόνο η Αττική, η Αρκαδία και για λίγο η Μεσσηνία. Ένα τμήμα Δωριέων εγκαταστάθηκε στη Λακωνία, όπου με το όνομα Σπαρτιάτες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ελληνική ιστορία. Η έρευνα δεν έχει ακόμα αποδείξει αν η κατάρρευση του μινωικού πολιτισμού οφείλεται στην εισβολή των δωρικών φύλων ή αν η τελευταία συμπίπτει με μια περίοδο μεγάλων φυσικών καταστροφών (σεισμών) που αποδυνάμωσαν τα μινωικά βασίλεια.

Γεγονός είναι ότι οι Δωριείς δε συνάντησαν σοβαρή αντίσταση στην εξάπλωσή τους στις περιοχές όπου είχε ανθήσει ο μινωικός πολιτισμός. Μπροστά στη δωρική πλημμυρίδα πολλοί αναγκάστηκαν να μεταναστεύουν με κατεύθυνση τα νησιά του Αιγαίου και τα παράλια της Μ. Ασίας. Αλλά και Δωριείς άποικοι ακολούθησαν το μεταναστευτικό αυτό ρεύμα. Πρόκειται για τον πρώτο ελληνικό αποικισμό, με την ολοκλήρωση του οποίου οι Ελληνες παρουσιάστηκαν χωρισμένοι σε τέσσερις φυλές: Τους Αχαιούς, Δωριείς, Ίωνες και Αιολείς. Οι σπουδαιότερες από τις αποικίες της περιόδου αυτής ήταν η Κύμη, η Σμύρνη, η Ιωνική Δωδεκάπολη, η Δωρική Εξάπολη κ.ά.