Εισήχθη προς συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης το σχέδιο νόμου με το οποίο κυρώνεται η από 20 Μαρτίου 2012 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του πρώην υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη για την ίδρυση και λειτουργία κέντρων κράτησης των οικονομικών μεταναστών που διαμένουν παράνομα στη χώρα.

Με το εν λόγω νομοσχέδιο, εκτός από την δημιουργία κέντρων κράτησης, ρυθμίζονται επιπλέον και τα εξής:

Α. Πρώτον, παρατείνεται κατά ένα χρόνο από την έναρξη ισχύος του νόμου η προβλεπόμενη από το άρθρο 28 του ν. 4033 προθεσμία για την απευθείας ανάθεση σε εταιρείες η κατασκευή των κέντρων κράτησης, της στέγασης και σίτισης των μεταναστών.

Β. Δεύτερον, προβλέπεται η απόσπαση στελεχών του Λιμενικού Σώματος σε ειδικές Υπηρεσίες του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, προκειμένου να διευκολύνεται η συνεργασία τους με τις αστυνομικές αρχές σε θέματα εθνικής ασφάλειας.

Γ. Τρίτον, μπορεί να ανατίθεται και σε ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας η φύλαξη των κέντρων κράτησης.

"Η εισροή παράνομων μεταναστών στην ελληνική επικράτεια», επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, «συνιστά μείζον ζήτημα με ποικίλες διαστάσεις και παρενέργειες. Κατόπιν αυτού, καθίσταται επείγουσα και επιτακτική η άμεση λειτουργία των Κέντρων και Μονάδων Πρώτης Υποδοχής ( άρθρο 13 του ν. 3907/2011), καθώς και των ειδικών εγκαταστάσεων κράτησης ( άρθρο 30 του ν. 3907/2011), όπου φιλοξενούνται αλλοδαποί υπήκοοι τρίτων χωρών έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιστροφής στη χώρα τους".

Με ειδική ρύθμιση που συμπεριελήφθη στο νομοσχέδιο, θεσπίζονται και νέοι κανόνες φύλαξης των εγκαταστάσεων των Κέντρων και των Μονάδων Πρώτης Υποδοχής.

Έτσι, προβλέπεται ότι την ευθύνη της φύλαξης των εγκαταστάσεων έχει η Ελληνική Αστυνομία, ενώ με απόφαση του υπουργού Δημόσιας Τάξης "η φύλαξη μπορεί να ανατίθεται και σε κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό Ιδιωτικής Εταιρείας Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας". Με την ίδια απόφαση "καθορίζεται το είδος, το περιεχόμενο και η διάρκεια της εκπαίδευσης, καθώς και οι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας που την παρέχουν".

Εν τω μεταξύ, η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) παρουσίασε στην Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης τις θέσεις της επί του σχεδίου νόμου.

Η ΕΕΔΑ δήλωσε ότι αντιλαμβάνεται την άνιση κατανομή του βάρους που συνεπάγεται για την Ελλάδα η διαχείριση της μετανάστευσης στην Ευρώπη και επιδιώκει την από κοινού αντιμετώπιση με τους ομόλογους ευρωπαϊκούς θεσμούς επιμέρους πτυχών του σύνθετου ζητήματος, όπως η αναθεώρηση του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ.

Παράλληλα, η ΕΕΔΑ εξέθεσε τον προβληματισμό της, ανάμεσα σε άλλα, για τα ακόλουθα ζητήματα, όπως:

-Τον εντοπισμό ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και δικαιούνται ειδικής προστασίας (θύματα εμπορίας ανθρώπων, ανήλικοι, κλπ.) καθώς και τον σεβασμό των βιοτικών δεσμών που έχουν δημιουργηθεί.

-Τη μεταχείριση των αιτούντων άσυλο, καθώς και τη διασφάλιση ότι οι ανέφικτης απέλασης αλλοδαποί δεν εμπλέκονται σε μια ατελέσφορη και χωρίς ουσιαστικές εγγυήσεις διαδικασία κράτησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

-Τις συνθήκες κράτησης, καθώς καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αλλά και πλήθος εκθέσεων αρμόδιων οργάνων - μεταξύ αυτών και της ΕΕΔΑ - διαπιστώνουν σημαντικές ελλείψεις (πχ για τις υποδομές, την ανεπαρκή στελέχωση των αρμοδίων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής Αστυνομίας).

-Την αναγγελθείσα ανάθεση αστυνομικών αρμοδιοτήτων σε ιδιώτες, δεδομένου ότι τούτο αντίκειται σε διατάξεις του Συντάγματος σύμφωνα με τις οποίες η αστυνομική εξουσία και ασφάλεια των πολιτών ανήκει και ασκείται υπό την ευθύνη της κρατικής εξουσίας.

-Την αποκλειστική επιδίωξη του μέτρου της κράτησης, ενώ ο νόμος και η οδηγία, που αυτός ενσωματώνει, ορίζει την κράτηση όχι ως το πρώτο αλλά ως το τελευταίο μέσο του κράτους για την πραγματοποίηση της απομάκρυνσης.

 Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνεται, ότι αν δεν εφαρμοστεί ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά ο Ν. 3907/2011, δηλαδή η λειτουργία των ΚΕΠΥ, σε συνδυασμό με ένα αποτελεσματικό σύστημα ασύλου και τον σεβασμό των εγγυήσεων ενόψει απομάκρυνσης, το παρόν εγχείρημα χαρακτηρίζεται ως αποσπασματικό και ατελέσφορο.

-Την υιοθέτηση αναποτελεσματικών πρακτικών, οι οποίες έχουν συμβάλει στην διόγκωση των προβλημάτων και έχουν προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας σε βάρος της χώρας. Οι διεθνείς και περιφερειακοί οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαπιστώνουν ως προς τη διαχείριση των ροών την έλλειψη συντονισμού, ιδίως σε επιχειρησιακό επίπεδο.